Kırkçeşme Suları Tarihçesi ve Özellikleri Hakkında Bilgi

 Kırkçeşme Suları, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kanuni Sultan Süleyman döneminde, İstanbul'un tarihi yarımadasına su temini amacıyla inşa edilen bir su kanalıdır. Bu kanal, İstanbul'un kuzey ormanlarından suyun şehir merkezine taşınmasını sağlamaktaydı.


Kanuni Sultan Süleyman döneminde İstanbul'da su kaynakları sınırlıydı ve şehir sık sık su sıkıntısı çekiyordu. Bu nedenle Kanuni Sultan Süleyman, su teminini sağlamak için Kırkçeşme Suları'nı yaptırmıştır. Kırkçeşme Suları, Kâğıthane Deresi'nden başlayarak Eyüp Sultan semtine kadar uzanmaktaydı.


Kırkçeşme Suları'nın yapımı için bölgedeki ormanlardan suyun toplandığı bir hat inşa edilmişti. Kanalın üzerinde suyun aktığı taşkınlar ve göletler bulunuyordu. Bu kanal aracılığıyla su, İstanbul'un çeşmelerine ve su depolarına taşınıyordu. Kırkçeşme Suları, İstanbul halkının su ihtiyacını karşılamakta ve şehirdeki su sıkıntısını hafifletmektedir.

Şehir şebekesinin tamamlanmasından sonra günümüze kadar geçen zaman içinde bu sistemlerin çoğu ortadan kalkmış olmakla beraber ana dağıtım kubbeleri ve şebeke arasındaki ilişki anlaşılabilmektedir. Bunların en önemlisi Edirnekapı Maksemi’dir. Eyüp’teki yerlere su vermek için sonradan Eyüp Kubbesi de yapılmıştır. Eğrikapı Kubbesi’ne gelen ana galerinin bir kolu Tezgâhçılar Kubbesi’ne, diğeri Sulukule Kubbesi üzerinden Haseki ve Yedikule’ye gider.

Tezgâhçılar Kubbesi’nden galeri yine iki kola ayrılır; biri Tahtakale’ye, diğeri Gedikpaşa, Sultanahmet’ten Ayasofya Kubbesi’ne ulaşır. Ana galeriden ve sondaki kubbelerden künklerle şehre su dağıtılır. Bu arada küçük taksim yerleri, su kuleleri ve kuyularla 580 çeşmeye su verilir. Mimar Sinan devrinde Kırkçeşme’den beslenen çeşmelerin sayısı 300 kadardır.
 
Bozdoğan Kemeri’nin Haliç tarafında ve Gazanfer Ağa Medresesi’nin karşısında buradaki su haznesinin az ötesinde bulunan kitâbesiz Kırkçeşme adı verilen çeşme binası, Atatürk Bulvarı açılırken yeniden daha geride yapılmak üzere taşları numaralanarak sökülmüş, fakat bir daha ihya edilmemiştir. Bazı yazarların bu çeşmenin Bizans devrine ait olduğunu sanmalarına yol açan, üzerinde çifte tavuskuşu kabartması olan mermer Bizans levhası ise müzeye kaldırılmıştır.
 
Kırkçeşme Suları, İstanbul'un tarihi mirası ve su mühendisliği açısından önemli bir yapıdır. Günümüzde bazı bölümleri restore edilerek turistik bir ziyaret noktası haline gelmiştir.

Sitede Ara