Davranış Bilimleri; aslında bir tek bilim dalı değil, bilimler grubundan meydana gelen, kişi veya grubun davranışlarının sebep ve sonuçlarını ve onları bu davranışa yönelten faktörleri İnceleyen bir disiplindir. Temel olarak psikoloji, sosyoloji ve antropolojinin insan ve grup davranışıyla ilgili ortak yönleri, Davranış bilimlerinin çalışma alanım oluşturur. Bunlann dışında tarih, iktisat, hukuk ve biyoloji gibi bilim dallan da Davranış Bilimlerine katkıda bulunmaktadır.
Davranış Bilimleri İçinde yer alan bilim dallan, içiçe geçmiş daireler şeklinde düşünülürse, psikoloji en içerde ve merkeze en yakın alanda yer alır ve en önemli bir disiplinini oluşturur. Psikoloji, insanların iç ve dış etkiler karşısında gösterdikleri tepkileri ve sebeplerini inceleyen bir bilim dalıdır. İnsanların kişilik yapısı üzerinde durarak, kişilerin düşünce ve duygularının çevre etkisi altında nasıl ve niçin değiştiğini araştırır ve kişilerin davranışları arasındaki benzerlik ve farklılıkların sebeplerini İnceler. Kısaca psikoloji daha çok tek bir insanın şuurlu bir şekilde çevresiyle ilişkilerde bulunmasını ve bunlarla ilgili psişik süreçleri kapsar. Psikolojinin inceleme alanı içindeki kabiliyet analizleri, kişilik analizleri, öğrenme, algılama, güdüleme ve tutumların oluşması gibi konular davranış bilimlerinin önemli konuları arasındadır.
Davranış bilimlerini oluşturan temel disiplinlerden biride sosyolojidir. Sosyoloji, küçük veya büyük grupların oluşmasını, organizasyonunu ve toplumsal değişme gibi konuları inceler. Başka bir ifadeyle sosyoloji tek tek insanların davranışlarını değil, onların amaçlı olarak meydana getirdikleri insan topluluklarını ve bunların davranış süreçlerini araştırır. Bu topluluklar, aileden devlete kadar resmi veya gayrı resmi bütün grupları kapsar. Sosyal ilişkileri sosyal değişme ve davranış süreçlerini analiz ederken bunların sonuçlarıyla ilgili olarak tahminler yapar ve sosyal organizasyon ya da gruplar arasındaki farklılıkları ortaya koyar. Sosyolojinin genel konusu içindeki liderlik, kişjlerarası ilişkiler, rol ve statü, moral, yenilik ve değişme, güç ve otorite, grup davranışı ve sosyometri gibi konular davranış bitiminin kapsamına girmektedir. Ayrıca bu alanda sanayi sosyolojisi önemli bir alt disiplin olarak ortaya çıkmış bulunmaktadır.
Sosyoloji ile psikolojinin arakesitinde ayrı bir bilim dalı olarak sosyal psikoloji bulunur. Sosyal psikoloji bir grubun veya kişinin davranışlarını değil, herhangi bîr grubun üyesi olarak bir insanın davranışını inceler. İnsan bir sosyal varlıktır ve genellikle bir veya bir çok sosyal grubun üyesidir. Sosyal psikolojinin odak noktasını insanın, üyesi bulunduğu sosyal grup içindeki davranışları oluşturur. Burada temel konular; grup üyeliği, grup normları, gruptaki değişikliklerin üyeler üzerindeki etkileri, yönelim tarzı, grup süreçleri, inanç ve değerler, resmi veya gayrı resmi gruplardır.
Sosyal Antropoloji, toplumları tüm kuruluşlarıyla birlikte ele alır. Toplum içindeki çeşitli kültürlerin kişi, grup ve organizasyonların etkileşiminde oynadığı rolü araştırır ve bu sosyal yapı içinde her toplumun kendine has davranışlarını, alışkanlık, örf ve adetlerini inceler. Statü sembolleri, etnik gruplar, kültür dinamikleri gibi konular üzerinde yoğunlaşan sosyal Antropoloji, bir toplumda bulunan bütün önemli birimlerin birbirleriyle olan ilişkisini ve bu ilişkilerin ağ halinde yayılarak, “toplum” olarak kabul edilen düzeni meydana getirişini ele alır.
Davranış bilimlerini etkileyen diğer bilim dalları ise hukuk, iktisat, siyasal bilimler, tarih, biyoloji ve demografidir. Hukuk, insan davranışlarını formel olarak düzenleyen ve iyiyi, kötü ve yanlış davranışlardan ayırdcden bir kanunlar düzenidir. Bürokrasi, yönetim ve organizasyon teorileri gibi konuları inceleyen siyasal bilimlerin de insan davranışları üzerinde etkili olacağı açıktır. Tarih, geçmişte meydana gelen olayları ve bunlarla ilgili gelişmelerin sebeplerini açıklamakta, gelecekteki kişi, grup ve toplumların davranışları için dersler çıkarmaya yardımcı olmaktadır. İktisat özellikle büyüme teorileri, karar teorisi gibi konularla, kıt kaynaklarla İnsan ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan İnsanın tercih ve davranışlarını incelemesi ve bununla ilgili ilkeleri koyması yönüyle davranış bilimini etkilemekledir. Biyoloji ise insanların zeka oluşumu ve fiziki yapılarının insan davranışları üzerindeki etkilerini belirleyen çalışmalar yapmaktadır.
(SBA)