On Sekiz Bin Âlem
Sembolik bir tâbir olup bütün varlıklarıyla beraber topyekun kâinat hakkında kullanılmıştır. Cenâb-ı Hakk’ın tecellisi olan akl-ı küll ile nefs-i küll’den dokuz felek meydana gelmiş bunların dönmesi de dört unsur (anâsır-i erbaa) olan toprak, hava, su ve ateşi hasıletmiştir. Dört unsur ile dokuz göğün birleşmesinde ise “mevâlid-i selâse” (üç çocuk) yani (varlık: hayvan-bitki-cansız) meydana gelmiştir ki, bunların hepsinin toplamı on sekizdir. Bunlardan her biri Arablardaki son sayı olan bin rakamı iie ifade edilince, on sekiz bin sayısı ortaya çıkar. İşte âlemlerin on sekiz bin rakamı ile ifade edilmesi bu yüzdendir. Başka bir izah tarzında ise nefs-i küll ile akl-ı küll yerine insan ve insan-ı kâmil konmaktadır.
Daha çok tasavvufta ve Divan Edebiyatı’nda geçmektedir.
On sekiz bin âlemin nüshası âdem dürür
Bu nüshayı âlim ol, kurtul derd ü elemden
Oğlanlar Şeyhi İbrahim Efendi