Sa’y (ar.i.)
Lûgatta sa’y, çalışmak, iş görmek, gayret sarfetmek manâlarına gelir. Kur’ân-ı Kerîm, çalışmanın emek sarfetmenin önemine ve herkesin ancak kendi yaptığının karşılığını bulacağına işaret ederken “sa’y” kelimesini kullanmıştır (Necm suresi 53/39). Fıkıhta sa’y (=siâye), kölenin, kölelikten kurtulma konusunda efendisi ile yaptığı sözleşmenin gereği olarak ödeyeceği bedeli kazanmak üzere gayret sarfetmesi, çalışması manâsına gelir.
Bir de ibâdetler konusu ile ilgili “sa’y” vardır ki, hac vazifesini ifa etmekte olan kimsenin Mekke-i Mükerreme’de Mescid-i Harâm’ın yakınındaki Safâ ile Merve denilen mahaller arasında gidip gelmesine sa’y denmektedir. Bu iki tepe genişçe bir cadde halinde birbirine bağlanmıştır. Safâ’dan başlayıp Merve’ye dört defa ve Merve’den Safâ’ya üç defa gidip gelmek hac ibâdetinin vâciblerindendir. Hatta İmam Şafiî’ye göre sa’y, haccın ve umrenin rüknüdür; bu yapılmadan hac ve umre ibâdetinden sözedilemez. Hac için yapılan sa’y, tavâf-ı kudümden veya tavâf-ı saderden sonra, umre için yapılan sa’y ise tavâf-ı umreden sonra ifa edilir.