Bodh Gaya ya da Bodhgaya (बोधगया) Hindistan’ın Bihar eyaletinde Gaya bölgesinde yeralan Budist hac merkezidir. Gautama Buddha burada aydınlanmaya ulaşmıştır. Mahabodhi tapınağı, bölgede en önemli tapınaktır; 2002’de UNESCO Dünya Mirasları listesine dahil edilmiştir.
Tarihçe
Geleneksel Budist anlatıya göre, yaklaşık olarak M.Ö 500 yılında, çileci gezgin bir yaşam süren prens Gautama Siddhartha, Gaya şehri yakınlarındaki ormanlık Falgu Nehri kıyılarına gelmiştir. Burada bir bodhi ağacı altına oturur; üç gün ve üç gecelik meditasyonun ardından, Siddharta sorularının cevabını bulur ve aydınlanır. Burada yedi hafta yedi farklı noktada meditasyon yaparak aydınlanma deneyimini düşünür. Yedi haftanın sonunda Budizmin öğretilerini yaymak üzere Sarnath’a yola çıkar.
Buda’nın takipçileri Hindu takviminin Vesak ayında (Nisan-Mayıs) aydınlamaya ulaştığı yeri ziyarete gelmeye başlamış, zamanla burası Bodh Gaya, aydınlanma günü Buddha Purnima, ve altında meditasyon yağtığı ağaç Bodhi ağacı olarak anılmaya başlanmıştır.
Mahabodhi Tapınağı
Mahabodhi tapınaklar kompleksi Patna‘nın yaklaşık 96 kilometre dışında bulunur. Vajrasana adı verilen Elmas Taht ve kutsal Bodhi ağacı buradadır. Bu ağaç, orijinal Bodhi ağacından türetilmiş olan Sri Lanka’daki Sri Maha Bodhi ağacından türetilmiştir.
Söylenceye göre Buda’nın aydınlanmasından 250 yıl sonra İmparator Asoka Bodh Gaya’yı ziyaret etmiştir. Orijinal Mahabodhi tapınağını Asoka’nın kurduğu kabul edilir. Kimi tarihçiler tapınağın Kuşan İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş veya yenilenmiş olduğunu söylemektedir. Budizm’in Hindistan’da gerilemesiyle birlikte tapınak unutulmuş, toprağa gömülmüştür. Daha sonra 19. yy.da Alexander Cunningham‘ın kazı çalışmalarıyla tapınak restore edilmiştir.
Bodh Gaya çevresinde Bhutan, Çin, Japonya, Myanmar, Nepal, Sikkim, Sri Lanka, Tayvan, Tayland, Tibet ve Vietnam halklarının yaptırdığı çeşitli Budist kültürleri temsil eden tapınaklar bulunur.