Organel hücre içerisinde bulunan kendi içinde özelleşmiş yapılardır. Vücut için organ ne ise hücre için de organel olduğu düşüncesiyle organ sözcüğüne Fransızca küçültme eki olan -el eklenerek oluşturulmuştur.
Özellikle karmaşık yapıdaki ökaryotik hücrelerde birçok organel çeşidi bulunur. Organeller mikroskobun bulunuşundan sonra gözlemlenmeye ve tanımlanmaya başlanmıştır. Bazı hücrebilimcilerin savlarına göre birçok büyük organelin endosimbiyotik bakterilerden köklendiği öne sürülür:
- mitokondri(çoğu ökaryotlarda)
- plastitler(bitkilerde ve Alg’lerde)
- kloroplast
- kromoplast
- lökoplast
- elayoplast
- proteinoplast
- rodoplast (kırmızı algde)
- apikoplast (sıtma parazitinde)
Bu teze göre diğer organellerin de endosimbiyotik kökleri olduğu öne sürülür. Ancak bu sav bilim çevrelerinde genelde kabul görmemiş ve doğrulanmamıştır.
Temel ökaryotik organeller tablosu
Organel | Görevi | Yapısı | Bulunduğu Yapılar | DNA, RNA |
---|---|---|---|---|
kloroplast (plastit) | fotosentez | çift kat zarlı | bitkiler,öglenalar | var |
endoplazmik retikulum | madde iletimi | tek kat zarlı | bütün ökaryotlar | yok |
golgi aygıtı | madde depolama, paketleme, salgılama | tek kat zarlı | bütün ökaryotlar | yok |
mitokondri | enerji üretimi | çift kat zarlı | çoğu ökaryotlar | var |
koful | madde depolama ve homeostaz | tek kat zarlı | ökaryotlar | yok |