Diş Kirası Ne Demek, Diş Kirası Geleneği Hakkında Bilgi

Diş Kirası. Eski ramazanlarda iftara gidilen saray ve konaklarda misafirlere verilen hediyeler için kullanılan bir tabir.

Osmanlı Devleti’nde vükelâ ve devlet ricalinin saray ve konaklarında her ak­şam iftar yemeği verilmesi yerleşmiş bir gelenekti. Bu iftarlarda misafirlere ve özellikle fakirlere yemekten sonra diş kirası adıyla para ve çeşitli hediyeler da­ğıtılırdı. Bazı kaynaklarda, Fâtih Sultan Mehmed’in veziriazamı Mahmud Paşa’­nın tertip ettiği ziyafetlerde pilâv içine altın paralar koydurduğu ve bu parala­ra yemek sırasında onları bulanların sa­hip olduğu belirtilmektedir. Bu uygula­manın, vezirlerin zenginlik ve cömertlik­lerinin derecesini etraflarındakilere ve halka gösterme amacı taşıdığı da söy­lenebilir.

Diş kirası âdeti daha sonraları yarı resmî bir nitelik kazandı. Çeşitli rütbe­den memurlar, âmirleri tarafından verilen yemeğe gitmeyi bir vazife saymaya başladılar. Hatta bu iftar yemeklerine konak sahibini tanımayanlar da gelebiliyordu. Fakat zamanla bu ziyafetler bir külfet haline geldiğinden medrese öğ­rencileri, hoca ve dervişlerin dışında da­vet edilmeyenlerin iftarlara katılmama­sı kararlaştırıldıysa da bundan bir so­nuç alınamadı. Ayrıca davet sahipleri ta­rafından bu iftarlar ve hediye verme ge­leneği bir itibar ölçüsü olarak görülme­ye başlandı. Hediye verme âdeti özellik­le sultan saraylarında geniş ölçüde uy­gulanmaktaydı. Buralara gidenler iftar­dan sonra harem ağalan vasıtasıyla say­gılarını bildirirlerdi; karşılığında da de­recelerine göre kendilerine hediye ve pa­ra verilirdi. Harem ağası hediyeleri su­narken bunları öpüp başına koyduktan sonra teslim eder, davetliler de aynı şe­kilde davranarak hediyeleri alırlardı. Bu usul, II. Meşrutiyet’le birlikte gerek sa­rayın eski durumunu kaybetmesi, gerekse âdeti uygulayacak konak sahiple­rinin kalmaması gibi sebeplerle ortadan kalkmıştır.

Vezirlerin kapı halkı olan delilerin. maiyetinde bulundukları kişinin azlin­de veya tayinatlarının kesilmesi halinde halktan zorla aldıkları paraya da diş ki­rası denirdi. Bu durumlarda deliler hay­vanlarını halka besletir ve kendilerinin iaşesini diş kirası adıyla halktan temin ederlerdi.

DİA

Daha yeni Daha eski