Mali Tarihi -Bağımsızlık Dönemi- Hakkında Bilgi

1958 yılında Ga­na’nın başşehri Accra’da yapılan Siyah Afrika Halkları Panafrikan Konferansında Dahomey(Benin): Burkina Faso, Senegal ve Fransız Sudanı’ndan (Mali) oluşan dört ülkeyi içine alan Mali Federasyonu’-nun kurulacağı ilân edildi. 1959’da Fran­sız Batı Afrikası adındaki sömürge idaresi lağvedilerek yerini Mali Federasyonu al­dı. Ancak bu federasyona katılan Daho­mey ve Yukarı Volta kısa zamanda çekil­diği halde Afrika Federasyonu Partisi bün­yesindeki Senegal ile Fransız Sudanı bir­liğe devam kararı aldı. Bu iki ülke fede­rasyon topraklarının 6/7’sine sahipti. 20 Haziran 1960’ta Mali Federasyonu ba­ğımsızlığını ilân ederken idarî ve iktisadî anlaşmazlıklar neticesinde iki ay sonra Senegal de federasyondan çekilme kararı aldı. Denizle kıyısı olmayan Mali böylece tamamen iç bölge olarak kaldı. Bamako’­da Malinke etnik grubuna mensup bir aileden gelen Modibo Keita, 22 Eylül 1960 tarihinde ilân edilen bağımsız Mali Devleti’nin ilk kurucusu oldu ve sosyalist eği­limli bir hükümet Kurdu. 1961 yılı Tem­muz ayında ülkenin millî para birimi ola­rak Mali frankı belirlendi. Mali 1962’de Fransız nüfuzundan çıkarak Sovyetler Birliği’ne yaklaştı. Giriştiği birçok reforma karşı gelen Batılı devletler bu ülkeye ver­dikleri kredileri askıya aldılar. Halk da devlet tekeline kısa sürede alışamadı ve önce iktisadî, ardından içtimaî ve siyasî krizler baş gösterdi. 19 Kasım 1968’de otuz iki yaşında bir teğmen olan Moussa Traore askerî bir darbe yaptı. On yıl bo­yunca askeri rejimle yönetilen ülke eko­nomik açıdan büyük bir çöküntü yaşadı. Siyasî partiler yasaklandı ve sosyalist eği­lim terkedildi. Ülke 1969’da İslâm Konfe­ransı Teşkilâtı’na üye oldu. 1974’te hazır­lanan anayasada millet meclisi ve tek parti kurulması öngörüldü. Kasım 1974 -Ocak 197S arasında Mali güney komşusu

Burkina Faso ile iki defa sınır mücadelesi­ne girişti. İlk kongresi 31 Mart 1979 tari­hinde gerçekleşen l’Union Democratique du Peuple Malien (L’UDPM) 19 Kasım 1979’da kurulunca tek partili dönem yeniden başladı. Aynı yıl yapılan seçimi Moussa Traore kazanarak devlet başkanı oldu. Böylece ikinci cumhuriyet dönemi başladı. Ülke 1981’de Batı Afrika para birliğine katılıp Dünya Bankası ve ulusla­rarası para birliğinden yardım aldı. Dış si­yasetinde bağlantısız bir çizgi takip eden Mali 1984 yılında tekrar Burkina Faso ile sınır mücadelesine giriştiyse de 1986’da bu mesele La Haye Uluslararası Mahke­mesi tarafından barışla sonuçlandırıldı. Malililer artan bir şekilde çok partili siste­mi istemeye başladılar. 1991 yılında baş­ta Bamako olmak üzere ülkenin büyük şehirlerinde gösteriler arttı ve Moussa Traore bunları bastırmak için orduyu gö­revlendirdi. Yüzlerce kişinin ölümüyle sonuçlanan olaylar neticesinde yirmi üç yıllık yönetim Albay Amadou Toumani Toure tarafından 26 Mart 1991 tarihin­de yapılan askerî bir darbeyle son buldu. Ülkeyi idare etmek üzere 30 Martta ge­çici bir komite kuran Amadou Toumani Toure, 29 Temmuz 1991’de yeni bir ana­yasa hazırlanmasına ve çok partili siste­me geçilmesine karar verdi. 28 Haziran 1992’de yapılan serbest devlet başkan­lığı seçimlerini Alpha Oumar Konare ka­zandı ve Malİ’de üçüncü cumhuriyet dö­nemi başlamış oldu. 2001 yılında ger­çekleştirilen son devlet başkanlığı seçi­mini Amadou Toumani Toure kazandı, Amadou halen bu görevine devam et­mektedir.

  • Mali Tarihi -Tekrur (Tukular) Devleti Dönemi, Hakkında Bilgi
  • Mali Tarihi -Fransız İşgali ve Sömürgecilik Dönemi- Hakkında Bilgi
  • Mali Tarihi -Gâne (Gana) İmparatorluğu Dönemi-
  • Mali Tarihi -Mali İmparatorluğu (Sultanlığı) Dönemi, Hakkında Bilgi
  • Mali Tarihi -Masina/Dina Devleti- Dönemi, Hakkında Bilgi
  • Mali Tarihi -Tinbüktü Paşalığı- Dönemi, Hakkında Bilgi
  • Mali Tarihi -Songay İmparatorluğu (Sultanlığı)- Dönemi
  • Mali Tarihi, Tarihçesi, Hakkında Ansiklopedik Bilgi
  • Mali Fiziki, Coğrafya, Dili, Etnik, Dini Yapı, İklim Hakkında Bilgi
  • Mali Başkenti, Nüfusu, Yüzölçümü, Hakkında Bilgi
  • Mali Kültür, Medeniyeti -Kütüphaneler-
  • Mali Kültür, Medeniyeti -Eğitim- Hakkında Bilgi
  • Mali Kültür, Medeniyeti -İslam, Dini Hayat- Hakkında Bilgi
  • Mali Kültür, Medeniyeti -Mimari- Hakkında Bilgi
  • Mali Kültür, Medeniyeti -İlmi Hayat- Hakkında Bilgi
  • Mali Kültür, Medeniyeti -Edebiyat- Hakkında Bilgi

TDV İslâm Ansiklopedisi

Daha yeni Daha eski