Matem. Eski Arapça’da matem (me’tem) kelimesi, “sevince veya kedere yol açan bir olay dolayısıyla bir araya gelmiş erkek veya kadınlar topluluğu” anlamına gelmekte iken zamanla ölenin ardından hissedilen derin üzüntüyü, özellikle ağlayıp sızlamayı ifade etmeye başlamıştır. Ayrıca eski Araplar’in matem dolayısıyla ortaya koydukları söz ve davranış şekillen için niyâha-nevha feryat ederek, çığlıklar kopararak ölüye ağlama, nednüdbe ölenin iyiliklerini sayıp dökerek ağlama], risâ- mersiye, na’y ölüm haberini yayma gibi kelimeler kullanılmıştır.
Matem büyük felâketlerden, özellikle sevilen bir kimsenin kaybedilmesinden duyulan derin üzüntüyü ve tutulan yası ifade eder. Karşılaşılan felâketin, yitirilen şeyin ferdî veya umumi olmasına göre doğurduğu acı ve üzüntü, dolayısıyla tutulan yas da ferdî veya umumi bir karakter taşır. Matemin şiddeti kaybedilen şeye verilen öneme, ona karşı duyulan sevgiye göre değişir. Matem, süresi ve uygulanma biçimi bakımından kültürden kültüre değişiklik göstermekle beraber üzüntüyü ifadede herkes için aynı olan belirli davranış biçimleri söz konusudur. Eğlence sayılabilecek etkinliklerden kaçınmak, ağlamak ve yas tutmak, oturup kalmak, sessizliğe bürünmek, elbiselerini yırtmak, siyah elbiseler giymek, yüzünü örtmek. saçlarını kesmek veya saçını sakalını uzatmak, yemekten içmekten kesilmek matemi belirten başlıca hareket şekilleridir.
- Matem Nedir -Eski Türkler’de, Eski Çin’de- Hakkında Bilgi
- Matem (Yas Tutmak) -Cahiliye Döneminde ve İslam’da- Hakkında Bilgi
- Matem Nedir -Yahudilikte, Hıristyanlıkta- Hakkında Bilgi
TDV İslâm Ansiklopedisi