Özbek Minyatürleri. 905 (1500) yılında Şeybânî Han tarafından ele geçirilen Buhara’daki ilk Özbek tasvirlerinin biraz kaba ve sade bir üslûbu yansıttığı görülür. Muhammed Sadî’nin Fetihnamesi, Hâtifî’nin Şîrîn ü Hüsrev’i, Muhammed Salih’in 916 (1510) tarihli Şeybannâme’si, bu dönemin eserleridir. 913te (1507) Herat’ın alınmasından sonra Herat üslûbu ağır basmış ve tasvirlere Bihzâd’ın etkisi yansımıştır. Ubeydullah Han döneminden günümüze. Buhara’da 923″te(1523) tamamlanan Assâr-ı Tebrîzi’nin Mihr ü Müşteri adlı eserinin minyatürleri yanında Mahmud Müzehhib adlı sanatçının resimlediği Nizâmî-i Gencevî’nin Mahzenü’l-esrâr’ı, Sa’dî-i Şîrâzî’nin Bostân’ı ve Abdurrahman-ı Câmi’nin Bahâristân’ı gibi eserler ulaşmıştır. Ebülgazi Bahadır Han için aynı üslûpla resimlenmiş Firdevsî-i Tûsî’nin bir Şâhnâme’sinin de 1002’de (1594) bir Özbek elçisi tarafından Osmanlı sarayına hediye olarak götürüldüğü sanılmaktadır.
Müslüman-Hint Minyatürleri. Bâbürlü devrinde özellikle bir süre, Safevî sarayında sürgün hayatı yaşayan ikinci hükümdar Hümâyun’un ülkesine dönerken yanında Tebrizli sanatçıları da getirmesi sebebiyle Hindistan sanat çevrelerinde minyatüre karşı duyulan ilgi artmıştır. Başlangıçta Tebrizli ustaların Kendi tarzlarının yansıdığı minyatürlerde zamanla yerel ustaların da katılımıyla kendine özgü bir üslûp gelişmiştir. Müslüman Hint minyatürcülüğünün en verimli dönemi Hümâyun’un oğlu Ekber Şah zamanına rastlar. Çeşitli yazmaların yanı sıra Bâbürlü hükümdarları için kaleme alınan şehname tarzındaki Bâbümâ-me, Ekbernâme adlı eserler resimlendirilmiş, hükümdarların savaşları, avlanmaları, tören ve eğlenceleri gerçekçi bir yaklaşımla tasvir edilmiştir. Cihangir döneminde portrelerin yapımı yaygınlaşmış, son büyük hükümdarlardan Şah Cihan ve Evrengzîb devirlerinde ise sadece Racastan. Dekken gibi eyaletlerde minyatür devam etmiştir.
- Minyatür Sanatı, Osmanlı Minyatürleri, Osmanlılarda Minyatür
- Minyatür Sanatı, Selçuklu Minyatürleri, Selçuklularda Minyatür
- Minyatür Sanatı, Safevi Minyatürleri, Safevilerde Minyatür
- Minyatür Karakoyunlu, Akkoyunlu Türkmen Minyatürleri
- Minyatür Sanatı, Timurlu Minyatürleri, Timurlularda Minyatür
- Minyatür Sanatı, İlhanlı ve Sonrası Minyatürleri, İlhanlılarda Minyatür
- Minyatür Nedir, İslam Minyatür Sanatı
TDV İslâm Ansiklopedisi