NİCOLAS, Oresme (1325 ?-1382)
Nicole Oresme (c. 1325 - 11 Temmuz 1382), Fransız filozof, matematikçi, astronom ve piskopos olarak bilinen Orta Çağ düşünürüdür. Oresme, özellikle bilim ve felsefe alanlarındaki katkılarıyla tanınır.
Nicole Oresme'nin yaşamı hakkında çok fazla bilgi yoktur, ancak Normandiya bölgesinde doğduğu tahmin edilmektedir. Paris'teki Paris Üniversitesi'nde öğrenim gördü ve 1362'de Le Puy piskoposu olarak atandı. Oresme'nin piskoposluk görevi, kilise içinde önemli bir pozisyona ulaşmasına rağmen, bilimsel ve felsefi çalışmalarına devam etmesine izin verdi.
Oresme'nin en önemli katkılarından biri, matematikte ve fizikteki eserleriyle bilinir. Bilim tarihinde, Oresme'nin klasik mekanik konularında yazdığı "Traité du Ciel et du Monde" (Gökyüzü ve Dünya Üzerine İnceleme) adlı eseri önemli bir yer tutar. Bu eserde, zaman, hareket ve evrenin yapısı gibi konuları ele alırken, İslam dünyasından ve Antik Yunan felsefesinden gelen bazı fikirleri de inceler.
Nicole Oresme ayrıca "De proportionibus proportionum" adlı matematiksel bir eser de yazmıştır. Bu eser, oranlar teorisinde önemli bir katkı olarak kabul edilir ve Oresme'nin matematiksel yetenekleriyle tanınmasına katkıda bulunur.
Nicole Oresme, Orta Çağ düşünce dünyasında önemli bir figürdür ve özellikle bilim ve matematik alanlarındaki çalışmaları, Rönesans dönemi öncesinde önemli bir bilimsel gelişmeye işaret eder.
Yaşamı konusundaki bilgiler değişiktir, kimi kaynaklara göre 1325 ya da 1330’da Normandiya’ya bağlı Oresme ilinde, kimi kaynaklara göre de Almanya’nın Caen kentinde doğdu, 11 Temmuz 1382’de Lisieux’da öldü. Önce Bayeux piskoposluğunda öğrenim gördü. 1348’de Paris Üniversitesi’nde tanrıbilim okudu. Bir süre Navarre Koleji’nde tanrıbilim profesörü olarak görev aldı, 1377’de Lisieux’da rahip oldu.
Nicole Oresme'nin çalışmaları genellikle matematik, fizik, astronomi ve filozofi alanlarında odaklanmıştır.
"Traité du Ciel et du Monde" (Gökyüzü ve Dünya Üzerine İnceleme): Bu eser, Oresme'nin en önemli bilimsel çalışmalarından biridir. İlk defa 1377'de tamamlanmıştır. Bu eserde, Oresme evrenin yapısı, hareket ve zaman gibi konuları ele alır. Ayrıca, Aristotelesçi kozmoloji ve Ptolemaik astronomiye eleştiriler getirir. Oresme'nin bu eseri, çağının ötesinde bir düşünce sergileyerek Orta Çağ'dan Rönesans'a geçişte önemli bir rol oynamıştır.
"De proportionibus proportionum" (Oranlar Üzerine): Matematiksel çalışmaları arasında önemli bir yere sahiptir. Bu eserinde, oranlar teorisine dair derinlemesine bir inceleme sunar. Oranlar konusundaki bu çalışma, özellikle Orta Çağ'daki matematiksel düşünceye önemli katkılarda bulunmuştur.
"Traité de l'Équateur du Monde" (Dünya'nın Ekvatoru Üzerine İnceleme): Bu eserinde Oresme, Dünya'nın ekvator çizgisini inceleyerek astronomik konulara odaklanır. Bu çalışması, coğrafya ve astronomiyle ilgilenenler için önemli bir kaynaktır.
Teoloji ve Felsefe Eserleri: Nicole Oresme, piskopos olarak görev yaptığı için teolojik konulara da ilgi göstermiştir. Aynı zamanda Aristoteles'in felsefesini değerlendiren ve bu felsefeyi Hristiyan düşünceyle bağdaştırmaya çalışan eserleri de bulunmaktadır.
Nicole Oresme'nin çalışmaları, çağının ötesinde bir düşünceyi temsil eder ve özellikle matematik ve astronomi alanlarında yaptığı katkılar, bilim tarihinde önemli bir yer tutar.