LOUIS-PHILIPPE (1773-1850)
Fransa kralı. Temmuz Monarşisi olarak adlandırılan iktidar dönemi 1848 Devrimi’yle sona ermiştir.
6 Ekim 1773’te Paris’te doğdu, 26 Ağustos 1850’de İngiltere’de Surrey Kontluğu’nda Claremont’ da öldü. Orleans Dükü Louis-Philippe Joseph’in oğluydu. 1789 Fransız Devrimi sırasında 1790’da Jakobenler (Ja’cobins) Kulübü’ne girdi. Nisan 1792’de Avusturya ile Fransa arasında savaş başlayınca Du-mouriez komutasındaki Kuzey Ordusu’na katıldı. Tümgeneral rütbesiyle Valmy ve Jemappes zaferlerinin kazanılmasında önemli rol oynadı. 1793’teki Neenvinden yenilgisinden sonra, Jakobenler’in kendisini tutuklayacağını düşünerek Dumouriez ile birlikte Avusturyalılar’a sığındı. Ancak sürgündeki kar-şıdevrimci soylularla birlikte Fransa’ya karşı savaşmayı reddetti ve İsviçre’ye geçerek bir lisede takma adla, coğrafya, matematik ve yabancı dil öğretmenliği yapmaya başladı. 1795-1809 arasında Hamburg’da, İskandinav ülkelerinde, ABD’de ve İngiltere’de yaşadı. İngiltere’de bulunduğu sırada I.Napoleon’a karşı bir muhalefet hareketi örgütlemeye çalıştıysa da bunda başarılı olamadı. 1809’da Napoli Kralı IV.Fer-dinando’nun kızıyla evlendikten sonra Sicilya’ya yerleşti.
I.Napoleon’un devrilmesinden sonra 1814’te Fransa’ya döndü. Kendisine Orleans ailesinin büyük servetini ve soyluluk unvanını geri veren XVIII. Louis’ nin I.Napoleon tarafından iktidardan uzaklaştırıldığı Yüz Gün sırasında İngiltere’ye sığındı. Temmuz 1815’te XVIII.Louis’nin yeniden tahta çıkmasının ardından Paris’e döndü. Ancak kralcı Aşırılar’a karşı yürüttüğü etkin muhalefet nedeniyle 1815’te iki yıllığına İngiltere’ye sürgüne yollandı. 1817’de Paris’e döndükten sonra Palais-Royal’e yerleşti. Saray yaşamından uzak kaldığı bu dönemde, sahip olduğu büyük servete karşın sade ve basit bir yaşam sürmesiyle, burjuvalar gibi giyinmesiyle ve çocuklarını devlet okullarına göndermesiyle dikkat çekti. 1824’te XVIII.Louis’nin ölümünden sonra tahta çıkan
X.Charles’ın (1757-1836) baskıcı ve otoriter mutlaki-yet yönetimine karşı burjuvaların yürüttüğü muhalefetin en önemli destekçilerinden biri oldu. X. Char-les’ın 1830 Devrimi’yle devrilmesinden sonra tahta çıktı.
Ağustos 1830’da Millet Meclisi tarafından “Fransızlar’ın kralı” ilan edilen Louis-Philippe, 1814 Anayasasında yaptığı değişikliklerle sansürü kaldırdı ve olağanüstü hal mahkemelerini kapattı. Seçim vergisini ve seçmen yaşını, burjuva seçmenlerin temsil oranını yükseltecek biçimde yeniden belirledi. Katoliklik’i devlet dini olmaktan çıkardı. İktidarının en önemli rakipleri olan Kralcılar’a ve Cumhuriyetçiler’e yasal muhalefet olanağı tanımadı. Muhalefetteki Cumhuriyetçilerin ve işçilerin 1831, 1832 ve 1834 yıllarındaki gösterilerini Ulusal Muhafızlar’m yardımıyla sert bir biçimde bastırdı. 1835’te kendisine karşı düzenlenen bir suikastten sonra çıkardığı yasalarla basın, toplantı ve örgütlenme özgürlüklerini sınırladı.
İngiltere-Fransa ilişkilerini yumuşatmaya yönelik bir dış politika izleyen Louis-Philippe döneminde, Fransız birlikleri Cezayir’in işgalini tamamladılar. Louis-Philippe’in 1847’de başbakanlığa getirdiği Gui-zot’nun, muhalefetin eşit ve genel oy hakkı için yürüttüğü mücadeleye karşı takındığı uzlaşmaz ve baskıcı tutum, aynı yıl tarımda baş gösteren ve kısa bir süre içinde Fransız ekonomisinin tüm kesimlerini etkisi altına alan bunalımla birleşince, yönetim karşıtı eylemler çoğaldı. Şubat 1848’de Guizot’nun görevden alınması için düzenlenen bir gösteride halka ateş açılmasıyla başlayan 1848 Devrimi, Louis-Philippe’in tahttan çekilmesiyle ve cumhuriyetin ilanıyla sonuçlandı. İngiltere’ye kaçan Louis-Philippe orada öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi