AKÇAY, Ahmet Şevki (1888-1959)
Türk veteriner. Türkiye’de hayvan patolojisinin kurucularındandır.
İzmir’de doğdu. Kuleli Tıbbiye İdadisi’ni, 1912’de de Askeri Baytar Mektebi’ni bitirdi. Aynı yıl başlayan Balkan Savaşı’nda, atlardaki ruam hastalığını incelemek üzere Çatalca’ya gönderildi. I. Dünya Savaşı başladığında, Askeri Baytar Mektebi’nde histoloji (dokubilim) dersleri veriyordu. Orduya katılmak üzere bu görevine bir süre ara veren Akçay, savaştan sonra histolojinin yanı sıra patoloji derslerini de üstlendi. 1922’de askeri ve sivil baytar okullarının birleşmesiyle oluşan Yüksek Baytar Mektebi’nin öğretim kadrosunda yer alarak, 1925’te profesör oldu. 1927-1930 arası Almanya’da Berlin Veteriner Fakül-tesi’ne bağlı Patoloji ve Gıda Kontrolü Enstitüsü’nde incelemeler yapan Akçay, Türkiye’ye dönünce, Ankara’da yeni kurulan Yüksek Ziraat Enstitüsü’nde patoloji ve patolojik anatomi dersleri vermeye başladı. 1937’de Patolojik Anatomi Enstitüsü’nün müdürü, 1944’te ordinaryüs profesör oldu. 1959’da İstanbul’da öldü.
Türkiye’de veterinerlik hizmetlerinin yaygınlaşması ve hayvan patolojisinin kurulması için çalışan Akçay Cumhuriyet döneminden sonra önem verilen bu alanın öncülerindendir. Bu amaçla, Adana’da bir hayvan hastanesinin kurulmasını sağladı, Ankara Veteriner Fakültesi’nde bir Patoloji Müzesi ve histo-patoloji preparat arşivi oluşturdu. Derslerinde ve yapıtlarında yeni Türkçe kullanmaya özen gösterirdi. Ölümünden sonra ailesi tarafından adına bir ödül düzenlendi. Türkiye’nin ilk veterinerlik ödülü olan “Akçay Ödülü”, her yıl Veteriner Fakültesi’ni birincilikle bitiren öğrenciye verilir.
• YAPITLAR (başlıca): Hastalıklı Örü Bilgisinde Köksel Teknikler, 1938; Evcil Hayvanlarda Otopsi Teknikleri, 1938.
• KAYNAKLAR: H.Ş.Oytun, “Ord. Prof. Şevki Akçay’m Hayatı, Eserleri”, Türk Veteriner Hekimliği Dergisi, XXIX (150), 1959.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi