ARNOLFO DI CAMBIO ( ?-1302)
İtalyan heykelci ve mimar. Gotik üslubun yanı sıra Antik sanattan esinlenerek, Floransa’nın 13. yy’daki en etkili sanatçılarından biri olmuştur.
Floransa yakınlarındaki Colle di Val d’Elsa’da doğdu, Floransa’da 1302’de öldüğü sanılmaktadır. Nicolo Pisano’nun heykel atölyesinde yetişti. 1264-1268 yıllarında Bologna’daki San Domenico Lahdi’ nin ve Siena Katedrali’nin mermer vaaz kürsüsünün yapımına yardım etti. Daha sonra 1277’de Roma’ya giderek Sicilya Kralı I. Charles d’Anjou’nun koruyuculuğunda çalışmaya başladı. Bu dönemden, Charles’ı otururken gösteren bir heykelle iki anıtı bilinmektedir. Aldığı bir çağrı üzerine Perugia’ya giderek 1281’de bir çeşme yaptı. Bu çeşmeden günümüze, susamış insanları gösteren üç tane figür parçası kalmıştır. Sanatçı, daha sonra Orivieto’daki San Domenico’da, 1282’de ölen Kardinal Guglielmo De Braye için bir türbe yapmakla görevlendirildi. Bunu, Roma’daki San Paolo Fuori le Mura ve Santa Cecilia kiliselerinin mihrap baldakenlerinin (ciborium) yapılması izledi. Eski San Pietro Kilisesi’ndeki Aziz Petrus heykelinin de onun yapıtı olduğu ileri sürülür.
Mimar Arnolfo ile heykelci Arnolfo’nun aynı kişi olup olmadığı tartışmalıdır. Ancak büyük bir olasılıkla heykelci Arnolfo aynı zamanda Floransa Katedrali’nin de mimarıdır. 1300 yılından kalma bir belge, katedralin başmimarı Arnolfo’dan övgüyle söz etmektedir. Gerçekten de bu yapı, o dönem için çok büyük bir girişimdi. Yapımına 1295 dolaylarında başlanmıştı. Yapının ön yüzünde birçok heykelin yer alması öngörülmüştü. Arnolfo’nun yaptığı bu heykellerden kimileri günümüze değin ulaşmıştır. Katedral sonradan genişletildi ve oldukça değiştirildi. Floransa’daki San Croce Kilisesi’nin tasarımını da Arnolfo’nun yaptığı sanılmaktadır.
Arnolfo’nun Roma’ya gelişine değin süren ilk dönemindeki yapıtlarda basit, geometrik biçimlere yer veren bir üslup izlenir. Figürleri, hareketsiz kütleler görünümündedir. Giysileri oldukça bol, bük-lümlü kumaşlar halinde işlenmiştir. Perugia’daki çeşmeden kalmış parçalarda da benzer özellikler vardır. Ancak bu yapıtlarda, Antik sanatın izlerine de rastlanır. O günlerin kutsal Roma İmparatorluğu’nda başta imparator II. Frederick olmak üzere pek çok kişi Eski Roma’nın özlemi içindeydi. Antik sanata ilgi gösterilmesi dönemin önde gelen sanatçıları arasında yaygın bir eğilim olmuştu. Örneğin Pisano, Antik heykelleri büyük bir merakla incelemişti. Arnolfo’nun Antik sanattan etkilenmesinde önce ustası Pisano’nun rolü olmuştur. Ama Roma’da bulunduğu yıllarda yakından gördüğü Antik kalıntıların payı daha büyüktür.
13. yy İtalyan sanatçılarının Antik sanata gösterdikleri ilgi, Gotik üsluba son vermekten çok, ona yeni bir nitelik kazandırmıştır.
Arnolfo da Antik Çağ’m özelliklerini yetkinlikle özümsemiş, ama yapıtlarında Gotik üsluptan kopma-mıştır. Roma’da yaptığı mihrap baldakenlerinin ikisi de, sivri tepeli kemerleri, süslemeli üçgen alınlıkları ve köşelerdeki heykelleriyle, Gotik üslubun tipik örneklerindendir. Bir sonraki yüzyılda I^loransa’nın Gotik heykel ve mimarlığına egemen olan basit, süssüz üslubun ortaya çıkmasında, Arnolfo’nun yapıtlarının da önemli payı vardır. Örneğin Kardinal De Braye Türbesi bir yüzyıl boyunca, bu türün temel örneğini oluşturmuştur. Lahdin üstündeki çeşitli heykeller arasındaki, Klasik Dönem tanrıçalarını andıran Meryem figürü, Arnolfo’nun Antik sanattan aldığı etkileri açıkça yansıtır. Sanatçının 1277’de Roma’da yaptığı I. Charles d’Anjou’nun heykeli de, modern portre heykelciliğinin ilk örneklerinden biridir.
• YAPITLAR (başlıca): 1. Charles d’Anjou’nun Portresi, 1277, Roma; Perugıa Çeşmesi, 1281, Kalıntıları Galleria Nazionale deli’ Umbria’dadır; Kardinal Guglielmo De Braye Türbesi, 1282, Orvieto; San Paolo Kilisesi’nin mihrap baldakeni, 1285, Roma; Sama Cecilia Kilisesi’nin mihrap baldakeni, 1293, Roma; Floransa Katedrali, ykş. 1295; Papa VIII. Bonifacıus Heykeli, Roma; IV. Hono-rius A nıtı, Roma.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi