Avogadro Sayısı
Bir gram-molekülde ya da gram-atom ağırlığında bulunan ve değeri 6,023×1023 olarak kabul edilen molekül ya da atom sayısı “Avogadro sayısı ” diye bilinir. Avogadro, belirli bileşim ve çok katlı oranlar yasalarının ışığında gaz tepkimelerine uyguladığı hipotezinin doğal sonucu olarak, aynı koşullar altındaki ve aynı hacimdeki tüm gazlarda aynı sayıda molekül bulunması gerektiğini vurgulamıştır. Buna göre, bir atmosfer basınçta ve 0°C sıcaklıktaki tüm gazların 1 mol miktarının 22,414 litre hacminde olduğu ve Avogadro sayısı kadar atom ya da molekül içerdiği belirlenmiştir. Sonradan bu ilkenin, bir mol hacmindeki tüm saf element ve bileşikler için de geçerli olduğu anlaşılmıştır.
Avogadro sayısı ilk kez 1865’te J. Loschmidt tarafından 1022 olarak hesaplandı. Bugün Avogadro sayısını saptamanın çok çeşitli yollan vardır. En doğru değerler, kristallerin X-ışınları ile kristal boyutlarının belirlenmesinden ve Faraday sabiti kullanarak eşdeğer bir madenin elektrolizinden bulunabilir.
Avogadro sayısının kristal yapıdan saptanması: Gümüş klorürün (AgCl) yoğunluğu 5,56 gr/cm3, gram-molekül ağırlığı 143,323 gramdır. X-ışınları analiziyle, bu molekülün kristal yapısının kübik, Ag ve Cl iyonlan arasındaki uzaklığın da 2,773 x10 8 cm olduğu belirlenmiştir.
Bu değerlere göre, bir gram-molekül gümüş klorürün hacmi 143,323gri(5,56 gr/cm3) = 25,78 cm3 olarak bulunur. Küp biçimindeki kristalin kenar uzunluğu da 3\ 25,78 = 2,954 cm’dir. İyonlar arasındaki uzaklık 2,773 x 10 8 cm olduğuna göre, bir kenar boyunca sıralanmış iyon sayısı 2,954 cm/2,773 x 10 8 cm/iyon =1,065 x 108 iyon olarak bulunur. Kristaldeki toplam iyon sayısı ise (1,065×108)’= 1,209×1024 kadardır. Küp, bir Avogadro sayısı Ag’ ve bir Avogadro sayısı Cl iyonu içerdiğinden, toplam iyon sayısı ikiye bölündüğünde, Avogadro sayısı olarak 6,04×1023 bulunur.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi