Esinlenme
Aurobindo’ya göre kişinin gerçeği kavraması dış evrene yönelmekle değil, içedönüşle sağlanabilir. Içedönüş, bütün duyu verilerinin kaynağından uzaklaşarak, “ben”in bulunduğu, du-yularüstü varlık ortamına yönelmekle olabilir. Kişinin bütün dış etkilerden, yönetici, yönlendirici etkenlerden sıyrılarak kendi kendisiyle karşı karşıya gelmesi gerekir. Böyle bir durumda tanrısal, üstün bir güç, bir “Yoga” kişinin özünde gerçeği kavramaya yarayan bir açılma, bir aydınlanma sağlar. Bu aydınlanma “üstün esinlenme”dir. Bireye bütün insanlığı, bütün evreni tanıtan bu “esinlenme”nin kaynağı bütün karşıtlıkları özünde birliğe ulaştırarak, u-yum sağlayan “yüce güç”tür. Bu güç evren bütününü, insanlığı kavrama bakımından uyarıcıdır, aydınlatıcıdır, olgunlaştıncıdır. Bu yüce gücün, tektanrıcı dinlerin ileri sürdüğü inançlarla biçimlendirilmiş “Tann ” ile ilgisi yoktur. O, evren bütününün özü olan “Brahman”dır. Bu gücün başlıca özelliği, düşünen kişide “yaratıcı atılım”ı gerçekleştiren “esin”in kaynağı olmasıdır. “Esin”le karşı karşıya gelen kişi “esinlenme” eylemi içine girer.
Esinlenme eylemi içinde bulunan kişinin yaratıcı yeteneği tannsal gücün yaratıcı atılımı ile birleşir, böylece eylem yaratıcılığa dönüşür. Bu olayı kavrayabilmek için, anlayış gücünün yardımına gerek duyulmaz; esinlenme bir “içedoğuş” niteliğinde gerçekleşir, yaratıcı tanrısal güç gizlilikten açıklığa çıkar. Buna esinlenmenin eyleme dönüşmesi denebilir. Esinlenme ile kişinin duyularüstü ve algılanır olan ikili varlığı birleşir; bütün çelişkiler aykmlıklar ortadan kalkar.
Aurobindo’nun yeni bir yorumla gündeme getirdiği “esinlenme” kavramı kişi özgürlüğünün kaynağıdır. Kişi esinlenme yoluyla, kendi varlığının bilincine vannca, toplumsal özgürlüğün anlamını daha kolay kavrar; düşünen, üreten bir varlık olarak, evrendeki yerini görür; öteki bireylerle olan ilişkilerini anlar. Bu durum bireylerle yöneticiler arasındaki bağlantının özünü aydınlığa çıkanr. Kişi özgürlüğün hangi aşamasında bulunduğunu anlayınca, ister istemez toplum yönetimiyle karşı karşıya gelir. Toplum yönetimi kişinin varlık sınırlanm genişleten bir anlayışın doğmasına yol açar. Birey, belli bir toplumun değil, evren bütününün yurttaşı olduğu kanısına vanr. Bu aşamada birey değil bütün insanlık, belli bir toplum değil bütün evren söz konusudur.
Çağdaş Hint düşüncesinde, Hindistan’ın bağımsızlığı sorunundan kalkarak, bütün insanlığın özgürlüğü konusuna varmanın başlıca nedeni Aurobindo’nun geliştirdiği “esinlenme” anlayışıdır. Bu görüş yalnız Hint aydınlarını değil, insanın evrensel bir varlık olduğuna inanan Batı düşünürlerini de ilgilendirmiştir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi