GARCÎA MORENO, Gabriel (1821-1875)
Ekvadorlu devlet adamı. 1861-1865 ve 1869-1875 arasında devlet başkanlığı yapmış, gücünü Katolik Kilisesi’nden alan baskıcı bir yönetim kurmuştur.
24 Aralık 1821’de Guayaquil’de doğdu, 6 Ağustos 1875’te Quito’da öldü. İspanyol asıllı bir ailenin oğludur. 1844’te Quito Üniversitesi’nden hukuk doktorasını aldı. Devlet başkanı General Jose Maria Urbina’nın Cizvit papazlarını ülkeden çıkarma kararına muhalefeti nedeniyle sürgüne gönderildi. Paris Üniversitesi’nde kimya öğrenimi gördü. 1856 sonunda ülkesine dönerek Quito Üniversitesi’nde kimya profesörü ve rektör olarak çalışmaya başladı. Muhafazakâr görüşleri doğrultusunda birçok siyasi dergi çıkardı. Bunlara yazdığı yazılarda Ekvador toplumu-nun bölünmüş olduğu görüşünden yola çıkarak ülkeyi birleştirici tek öğenin din olduğu ve Ekvador’ un güçlü bir hükümete ihtiyacı olduğu sonucuna vardı.
1857-1858 yıllarında Senato üyeliği yapan Garcia Moreno 1860’ta Peru istilasını izleyen iç savaşta Muhafazakârların önderliğini üstlenerek sürgünde olan General Juan Jose Flores’le ittifak yaptı. Flores’ in Ekvador’a gelerek ordunun başına geçmesiyle Eylül 1860’ta savaş son buldu. 1861’de Flores başkanlığında toplanan Kurucu Meclis yeni bir anayasa kabul etti ve Garcia Moreno’yu devlet başkanı seçti.
Garcia Moreno 1863’te Yeni Granada (bugün Kolombiya) ile yapılan savaş sırasında Flores’in ölümü üzerine yönetime tümüyle hakim oldu. 1865’te anayasa ikinci kez seçilmesine izin vermediğinden diplomatik bir görevle yurt dışına gitti. 1869’da yeniden devlet başkanlığına seçildi. 1875’te Liberaller tarafından öldürülene dek devlet başkanlığını sürdürdü.
Garcia Moreno, devlet başkanlığı yaptığı yıllarda ordunun etkisini azaltmaya çalıştı. 1862’de Papalık’la imzalanan antlaşmayla Katoliklik devletin resmi dini oldu. Cizvit papazları yeniden ülkeye çağrıldı. Diğer dinler baskı altına alınarak Katolik Kilisesi’ne eğitimde, yargılamada ve ülke yönetiminde önemli ayrıcalıklar tanındı. Siyasi alanda tüm yetkileri kendi elinde toplayan Garcia Moreno, muhalefeti sert biçimde bastırarak Liberaller’in önderlerini sürgüne gönderdi.
Garcia Moreno’nun Roma Katolik Kilisesi’ne ve kendi kişisel gücüne dayandırdığı iktidarı, Ekvador tarihinde yaşanan en baskıcı dönemlerden biri oldu. Öte yandan bazı ilerlemelerin de gerçekleştirildiği bu yıllarda yollar yapıldı, okullar, hastaneler açıldı. Ticaretin ve sanayinin gelişmesi için önlemler alındı, mali reformlar yapıldı, tarımsal üretim artışı sağlandı.
Garcia Moreno’nun öldürülmesinden 1895’te Liberaller’in iktidara gelmesine değin Ekvador’un siyasi yaşamına tam bir karmaşa egemen oldu.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi