ANDERSON, James (1739-1808)
İngiliz iktisatçı. Tarımda yeni tekniklerin uygulanmasına öncülük etmiştir.
Edinburgh yakınlarındaki Hermiston’da doğdu. Genç yaşta ailesini yitirince çiftliklerinin yönetimini üstlendi. Tarım kimyası konusunda öğrenim görmüş olması, topraklarında yeni yöntemler uygulayarak başarılı sonuçlar almasını sağladı. 20 yaşındayken tekerleksiz, iki atlı bir saban icat etti. Bu saban günümüzde İskoç Sabanı olarak anılmaktadır. Daha sonra Aberdeenshire’a yerleşen Anderson, tarım alanında ileri teknolojilerin kullanılması konusunda yazdığı yazılarla ün kazandı. 1783’te Edinburgh’a yerleşti. Birçok kitap ve broşür yayımladı, gazete ve dergilere makaleler yazdı.
Anderson, yapıtlarında özellikle toprak mülkiyeti ve kiracılık ilişkilerini ele aldı. İngiltere tarımını yüksek gümrüklerle koruyan Tahıl Yasaları ile ilgili kitap ve makaleler yazdı. Anayurttan kolonilere göç, köleliğin sömürge ekonomilerine etkileri, bataklıkların kurutulması, mandıralar kurulması gibi konularla da ilgilendi. İskoç balıkçılarıyla ilgili bir de araştırması vardır, iktisadi görüşlerinde serbest ticaretten yana olmasına karşın, balıkçılık konusunda devlet korumacılığını savunmuştur.
1777’de yayımlanan An Inquiry into the Nature of the Corn Laws, with a View to the New Corn Bili Proposed for Scotland (“Tahıl Yasalarının Doğası Üzerine Araştırma, İskoçya İçin Önerilen Yeni Tahıl Yasası Üzerine Bir Görüş”) adlı kitabında Tahıl Yasaları’nın yapısını inceleyen Anderson, bu kitapta
ileri sürdüğü görüşlerle, Malthus ve Ricardo’nun geliştirdikleri rant kuramının da temellerini atmıştır. Rantı, verimli topraklar için doğanın bir armağanı olarak gören Anderson, rant ödemeleri nedeniyle verimli ve verimsiz topraklardan elde edilen kârm eşitlendiğini ileri sürmüştür.
• YAPITLAR (başlıca): An lnquiry into the Nature of the Corn Laws, with a View to the New Corn Bili Proposed for Scotland, 1777, (“Tahıl Yasalarının Doğası Üzerine Araştırma, İskoçya İçin Önerilen Yeni Tahıl Yasası Üzerine Bir Görüş”); Observations on Slavery, with a View to its Effects on the British Colonies in the West Indies, 1789, (“Kölelik Üzerine Gözlemler, Batı Hint Adaları’ndaki Ingiliz Sömürgelerine Etkisi”); A Calm Investigation of the Circumstances that have led to the Present Scarcity of Grain in Britain, 1801, (“İngiltere’de Tahıl Kıtlığına Yol Açan Koşullara Bakış”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi