GUESDE, Jules (1845-1922)
Fransız siyaset adamı. Fransız sosyalist hareketini Marxist bir program çerçevesinde bütünleştirmiştir.
Asıl adı Mathieu Jules Bazile olmakla birlikte, Jules Guesde takma adıyla tanınmıştır. 12 Kasım 1845’te Paris’te doğdu, 28 Temmuz 1922’de Saint-Mande’de öldü. Babası öğretmendi. Bir süre memurluk yaptıktan sonra 1867’de gazeteci oldu. Courrier Français adlı gazeteye Guesde adıyla yazılar yazdı. 1870’te Montpellier’de Les droits de l’homme (İnsan Hakları) adlı sosyalist eğilimli bir gazete yayımlamaya başladı. Temmuz 1870’te başlayan Fransız-Alman savaşma karşı çıktığı için 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Mart 1871’de ilan edilen Paris Komünü’nü destekleyen yazıları nedeniyle 5 yıl hapse mahkûm edilince İsviçre’ye kaçtı. İsviçre’de anarşist görüşleri savunan James Guillaume ile tanıştı, onun etkisiyle Marx’ın önderliğindeki I.Enternasyonal’e karşı mücadele eden Federation Jurassienne adlı örgüte girdi.
1876’da Fransa’ya dönen Guesde bu sırada Mar-xist görüşleri benimsedi. 1877’de L’Egalite adlı haftalık Mandst dergiyi yayımlamaya başladı. 1879’da toplanan Marsilya İşçi Kongresi’nde Fransa’da Marxist bir programa sahip bir işçi partisinin kurulması gerektiğini savundu ve bu görüşleri kongreye kabul ettirdi. 1880’de P.Lafargue ile programını Marx ve Engels’le birlikte hazırladığı Fransız İşçi Partisi’ni (Parti Ouvrier Français) kurdu. Bir süre sonra parti içinde sosyalizme tedrici geçişi savunan Proudhon’un etkisi altındaki Possibilisteler’le (Olabilirciler), sosyalizme devrimci geçişi savunan Guesde yandaşları arasında mücadele başladı. Possibilisteler 1882’de partiden ayrılarak Federation des Travailleurs Socia-listes de France’ı (Fransa Sosyalist işçiler Federasyonu) kurdular. Guesde bu tarihten sonra broşürler yayımlayarak, tüm Fransa’da konferanslar vererek partinin Marxist programını yaygınlaştırmaya çalıştı.
Guesde 1893-1898 arasında Roubaix milletvekili olarak parlamentoda görev yaptı. Sosyalistlerin burjuva partilerinin yer aldığı hükümetlere katılmasına karşı çıkan Guesde ile, bunun tersini savunan Jaures ve Millerand gibi bağımsız sosyalistler arasındaki görüş ayrılıkları Fransız sosyalist hareketi içinde yeni bir bölünmeye yol açtı. Guesde ve Blanquiciler’in 1901’de Parti Socialiste de France’ı (Fransa Sosyalist Partisi) kurmalarından sonra, Jaures ve Possibilisteler 1902’de Parti Socialiste Français’yi (Fransız Sosyalist Partisi) kurdular. Ancak 1904’te Amsterdam’da toplanan uluslararası sosyalist kongrede Guesde sosyalist hareketin kendi önerdiği ilkeler çerçevesinde yeniden birleşmesini sağladı. 1905’te iki partinin birleşmesinden Sosyalist Parti (SFIO-İşçi Enternasyonali “II.Enternasyonal” Fransa Şubesi) kuruldu. 1906’da yeniden milletvekili seçilen Guesde,1914-1916arasında I.Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra kurulan Union Sacree (Kutsal Birlik) hükümetinde görev aldı. Milletvekilliği görevini ölümüne dek sürdürdü.
• YAPITLAR (başlıca): Le livre rouge de la justice rurale, 1871, (“Kırsal Adaletin Kızıl Kitabı”); La loi des salaires, 1879, (“Ücretler Yasası”); Collectivisme et revolution, 1879, (“Kolektivizm ve Devrim”); Questions d’hier et d’aujourd’hui, 1911, (“Dünün ve Bugünün Sorunları”); Çâ et la, 1914, (“Şurda Burda”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi