ARMSTRONG, Neil (1930 – 25 Ağustos 2012)
ABD’li astronot. Apollo 11 uzay aracının kumandanı olarak Ay yüzeyine ayak basan ilk insandır.
Neil Alden Armstrong 5 Ağustos 1930’da Ohio Eyaleti’nde Wapakoneta’da doğdu. Küçük yaşta havacılıkla ilgilenmeye başladı; 16 yaşında uçuş brövesini aldı, ertesi yıl da Purdue Üniversitesi Uçak Mühendisliği Bölümü’ne girdi. 1950’de Kore Savaşı nedeniyle yarım kalan öğrenimini 1955’te tamamladı. 1971-1979 arası Cincinnati Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nde profesörlüğe atanan, deneme pilotu ve astronot olarak gösterdiği başarılarla birçok ödül kazanan Armstrong, ABD’deki havacılık ve uzay çalışmalarıyla ilgili birçok kuruluşun da onur üyesidir.
1955’te Lewis Uçuş Araştırmaları Laboratuvarı’nda çalışmaya başlayan Armstrong, ertesi yıl NASA’ya (National A,eronautics and Space Administration/Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi) geçerek F-100, F-101, F-102, F-5D, B-47 jet uçaklarının ve X-15 roket uçağının deneme uçuşlarına katıldı. 1962’de “Gemini insanlı UzayUçuşu Projesi” için çağrılınca, askerlikten ayrılarak Texas’taki Houston Uzay Merkezi’nde eğitim çalışmalarına başladı. 16 Mart 1966’da uzaya fırlatılan Gemini 8, Neil Armstrong ile David Scott’u taşıyordu. Uzayda bir Agena iticisiyle kenetlenen araç bir süre sonra kontroldan çıkınca, astronotlar iticiden ayrılmak zorunda kaldılar ve 10 saat 41 dakika içinde Yer yörüngesinde 7 kez dolanarak öngörülen süreden daha önce yeryüzüne döndüler. Ardından “Apollo Projesi” için seçilen Armstrong, beş altı aylık bir eğitimden sonra Michael Collins ve Edwin Aldrin’den oluşan Apollo 11 ekibinin başına getirildi. 16 Temmuz 1969’da Greenwich saatiyle 13.32’de fırlatılan araç, iki gün sonra Ay çevresinde yörüngeye girdi. “Kartal” (Eagle) adlı Ay modülüne geçen Armstrong ve Aldrin, 20 Temmuz akşamı saat 20.17’de yaklaşık 22 saat kalacakları Sessizlik Denizi’ ne indiler. Armstrong, 21 Temmuz günü saat 02.56’da Ay’a ilk adımı attı, onu 18 dakika sonra Aldrin izledi. Kartal’ın dışında geçirdikleri 2 saat 20 dakika boyunca Ay yüzeyinden yaklaşık 21 kg ağırlığında kaya örneği topladılar. İniş modülünün Collins’in yönetimindeki kumanda modülüne kenetlenmesiyle Apollo 11 dönüş yolculuğuna başladı. 24 Temmuz’da Büyük Okyanus’a inen astronotlar, uzaydan zararlı organizmalar taşımış olabilecekleri düşüncesiyle on sekiz gün karantinaya alındılar.
1961’de Vostok 1 ile başlayan ilk insanlı uzay uçuşundan sekiz yıl sonra Ay yüzeyine insan ayağının basması, uzay araştırmalarında yeni bir dönüm noktasıydı.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi