AUGER, Pierre Victor (1899 – 24 Aralık1993)
Fransız fizikçi. Fotoelektronlar ve kozmik ışınlar üzerinde incelemeler yaptı.
14 Mayıs 1899’da Paris’te doğdu. Ecole Normale Superieur’ü bitirdikten sonra Paris Üniversitesi’ne girdi. 1926’da doktorasını aldı, 1927’de Fen Fakültesi’nde asistan olarak çalışmaya başladı. 1937’de Sorbonne Üniversitesi’nde profesör oldu. 1941-1944 yılları arasında Chicago Üniversitesi’nde araştırma yardımcısı olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı sırasında Kanada’da atom enerjisi araştırma grubunda yer aldı. Daha sonra ülkesine dönerek 1948’e değin Eğitim Bakanlığı’na bağlı Yüksek Öğretim Dairesi’ni yönetti. 1948-1959 arasında UNESCO Doğa Bilimleri Bölümü’nün yöneticiliğini üstlendi. 1960’tan sonra European Space Research Organisation’m (Avrupa Uzay Araştırmaları Örgütü) kurulmasında etkin rol oynadı. 1962-1964 yılları arasında da kuruluşun genel başkanı oldu. Bu alanlardaki araştırmalarından ötürü ulusal ve uluslararası çeşitli ödüller alan Auger, bilimsel gelişmelerin halka yansıtılması için de çalışmalar yapmıştır.
Auger’nin araştırmaları kozmik ışınların ve fotoelektrik olaylarının daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Bir atomun iç kabuğundan (K kabuğu) bir elektronun kaybıyla oluşan boşluğun dış yörüngelerden bir elektron tarafından doldurulması sırasında ortaya çıkan enerji fazlalığı, X ışını yayınımına yol açar. Auger, iç kabuktaki bir elektron kaybının bazı durumlarda X ışını yerine başka bir elektronun yayınımına neden olabileceğini gösterdi. 1925 yılında X ışınlarının, hidrojen ve argon gazlarıyla doldurulmuş birWilson odasındaki etkilerini incelerken, fotoelektronların oluşturduğu uzun izlerin yanı sıra aynı noktalardan kaynaklanan kısa izlere de rastladı. Bu gözlem üzerine derinleştirdiği araştırmaların sonucunda, bazı durumlarda K kabuğundan bir elektron kaybının başka bir kabuktaki bir ikinci elektron tarafından doldurulduğunu, bu geçiş sırasında ortaya çıkan enerji fazlalığının da üçüncü bir kabuktaki başka bir elektronun yayınımına yol açtığını buldu. Bu elektronlara “Auger elektronları”, olaya da “Auger olgusu” adı verildi. Daha sonraları Perrin, atom numarası büyük atomlarda “Auger olgusu”nun birçok kez üstüste gerçekleşebildiğini gösterdi.
Auger’nin üzerinde yoğun olarak çalıştığı konulardan biri de kozmik ışınlar olmuştur. Bu ışınların niteliklerini incelerken, bir çift genleşme odasında yarım metrelik bir kurşun levhadan geçebilen çok hızlı parçacıkların izlerini saptamış, bu parçacıkların elektron olmadıklarını göstermiştir. 1936’da C.D. Anderson’ın “müon”u keşfiyle de bu parçacıkların niteliği anlaşılabilmiştir. Araştırmalarını kozmik ışın olaylarının en karmaşığı olan “geniş sağnaklar” üzerinde yoğunlaştıran Auger, bu çok hızlı parçacıkların kozmik sağanaklardaki rolünü inceledi. Roland Ma-ze’in de yardımıyla, IO’5 elektronvoltluk bir enerjiye sahip birçok hızlı parçacığın atmosferdeki gazlarla etkileşime girip bu sağanağı oluşturduğunu ileri sürdü. Fotonlar, elektronlar ve pozitronlann yanında birçok hızlı parçacıktan oluşan bu sağanağa Auger’ nin adı verilmiştir. Daha sonra yapılan çalışmalar sonucu bu sağanaklardaki ilk parçacıkların enerjisinin 1020 eV kadar yüksek olabileceği bulundu. Gene de kozmik sağanakların kaynağı bugün için tam olarak çözülememiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Les Rayons Cosmiques, 1941, (“Kozmik Işınlar”), What are Cosmic Rays?, 1944, (“Kozmik Işınlar Nedir?”); L’Homme Microscopique, 1952, (“Mikroskopik İnsan”); Main Trends in Scientific Research, 1961, (“Bilimsel Araştırmada Başlıca Akımlar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi