GUERRERO, Vincente (1783-1831)
Meksikalı siyaset adamı. Ispanya’ya karşı verilen bağımsızlık savaşının önderlerindendir.
10 Ağustos 1783’te Tixtla’da doğdu, 14 Şubat 1831’de Chilapa’da öldü. İspanyol-Kızılderili melezi yoksul bir köylü ailesinin oğludur. Geçimini çobanlık yaparak kazanmak zorunda olduğundan düzenli bir eğitim görmedi. Genç yaşında ırk ayrımına dayanan toplumsal ve iktisadi eşitsizliklere ve kilise ile Creole-ler’in (sömürgelerde doğmuş ikinci kuşak İspanyollar) ayrıcalıklarına karşı çıkmaya başladı. 1810’da İspanyol yönetimine karşı Hidalgo y Costilla’nm başlattığı bağımsızlık ayaklanmasına katıldı. 5 yıl boyunca, güney bölgesi sorumlusu olarak binbaşı ve albay rütbeleriyle İspanyol birliklerine karşı savaştı.
1820’de İspanya’da liberal bir anayasanın yürürlüğe konmasının, ayrıcalıklarını tehlikeye düşürdüğünü gören Meksikalı Muhafazakârlar, çözümü bağımsızlığı ilan etmekte gördüler. Bağımsızlık hareketinin önderliğine getirilen Augustin de Iturbide, 1815’ten beri güneyde İspanyollar’a karşı direnişi sürdüren ve önemli bir güce sahip olan Guerrero ile anlaşmaya çalıştı. 1821’de Guerrero ve Iturbide, bağımsızlığın ilanı, anayasal bir monarşinin kurulması, Creoleler’le İspanyollar’a eşit haklar tanınması ve Katolik dininin üstünlüğü gibi konuları içeren Iguala Planı üzerinde anlaşmaya vardılar.
Guerrero’ya bağlı güçlerin desteklediği bağımsızlık orduları kısa bir süre içinde Meksika’da denetimi ele geçirdiler. Ağustos 1821’de bağımsızlık ilan edildi ve Iturbide devlet başkanı oldu. Ancak Mayıs 1822’de kongreyi dağıtarak, kendisini imparator ilan etmesi üzerine, Guerrero, Liberaller’in önderlerinden Alvarez ve Santa Ana ile birlikte ayaklandı. Iturbide’ nin 1824’te öldürülmesinden sonra ilan edilen anayasa ile Meksika federal bir cumhuriyet oldu.
Guerrero 1828 başkanlık seçimlerinde, Muhafazakârlar’ın önderlerinden M.G.Pedroza’ya karşıadaylığını koyduysa da, ordunun desteklediği Pedroza karşısında seçimleri yitirdi. Bunun üzerine başlattığı yeni bir ayaklanmanın sonunda Nisan 1829’da Meksika devlet başkanı oldu. Ancak, merkezi hükümetin gücünü sınırlayan, eyaletlere özerklik tanıyan ve kiliseye karşı bir siyaset izlemesi nedeniyle kısa bir süre sonra Creoleler’in ve Muhafazakârların düşmanlığım kazandı. 1830’da Muhafazakârların başlattıkları bir ayaklanmayla devrildi. Bir yıl süreyle direndiyse de, Şubat 1831’de yakalandı ve idam edildi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi