ANDROPOV, Yuri (1914 – 9 Şubat 1984)
SSCB’li devlet adamı. 12 Kasım 1982’den ölümüne değin 15 ay süreyle Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Merkez Komitesi genel sekreterliği görevinde bulundu.
1914’te Kafkasya’da Nagutskaya’da doğdu. Bir demiryolu işçisinin oğludur. 16 yaşındayken telgraf teknisyeni olarak çalışmaya başladı, daha sonra Volga Irmağı’nda gemicilik yaptı. 1936’da Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin (SBKP) gençlik örgütü olan KOMSOMOL’a girdi. 1951’e değin bu örgütte çalıştı.
1936’da Rylahsk’da su taşımacılığı teknisyeni eğitimi görmeye başlayan Andropov, 1936-1940 arasında Su Taşımacılığı Teknik Okulu ve Volodorsuy Tersanesi’ndeki KOMSOMOL örgütlerinin sekreterliğini yaptı. II. Dünya Savaşı sırasında, 1940-1944 arasında Sovyet ordusuna katılarak Finlandiya cephesinde savaştı.
Andropov 1950’de özel bir diplomatik görevle Macaristan’a gitti. Bir süre Budapeşte SSCB Elçili-ği’nde maslahatgüzar olarak çalıştıktan sonra 1954’je büyükelçi oldu. 1956 Macar Ayaklanması’nın SSCB birlikleri tarafından bastırılması, Andropov’un büyükelçiliği dönemine rastlar. 1957 Mayısı’nda SBKP Merkez Komitesi’ne seçildi ve burada Sosyalist Ülkeler Dairesi başkanlığına atandı. Aynı zamanda Devlet Radyo-Televizyon, yazılı basın ve kültür işlerinin sorumluluğunu üstlendi.
Andropov 1967’de SSCB gizli haberalma örgütü KGB’nin başkanlığına getirildi. Aynı tarihte SBKP Politbürosu’nun toplantılarına oy hakkı olmadan katılmaya başladı.
1978’de Politbüro’nun tam yetkili üyesi olan Andropov, 1982’de Parti Sekretaryası’na alındı. SBKP’nin önde gelen teorisyenlerinden Suslov’un ölümü üzerine partinin ideolojik çalışmalarında da görev alan Andropov, 10 Kasım 1982’de 18 yıldır SBKP genel sekreterliğini sürdüren Leonid Brejnev’in ölümü üzerine genel sekreterlik görevine getirildi. 1983’te devlet başkanı seçildi.
Kısa görev süresi boyunca, ülkesinin ağır işleyen ekonomik sisteminde reformlar yapmaya, yolsuzluklara ve haksız kazanç elde edilmesine karşı sıkı önlemler aldı. Yönetimde etkinliğin artırılmasına önem verdi. Sovyet sisteminin özellikle ekonomik açıdan büyük bir sorun yaşadığını görerek verimin yükselmesi için bir iktisadi reform programı çerçevesinde bir ölçüde yerinden yönetim uygulamaları başlattı; yönetici kadroları gençleştirdi.
Dış ilişkilerde katı bir çizgi izlemeye çalıştı; Çin Halk Cumhuriyeti’ne karşı uzlaşmaya yatkın bir tutum aldı. Ticari ve askeri konularda Amerika Birleşik Devletleri ile Batı Avrupa’nın arasındaki ayrılıklardan yararlanmaya çaba gösterdi. NATO üyesi Batı Avrupa ülkelerini, topraklarında füze üslerine yer vermemeleri konusunda uyardı. Orta menzilli nükleer başlıklı ABD füzelerinin Batı Avrupa’ya yerleştirilmeye başlanmasından sonra, Cenevre’de nükleer füzelerin sınırlandırılması konusunda sürdürülen ikili görüşmeleri kesmesiyle ABD ile ilişkiler daha da gerginleşti.
1983 yılının şubat ayında başlayan böbrek yetmezliği nedeniyle Sovyetler Birliği’nin devlet başkanlığı koltuğu tam bir yıl pratikte boş kaldı. Ağustos 1983’ten sonra bir daha halk arasında görülmedi. Andropov’un yerine, statükoya sıkıca bağlı eski kuşak yüksek devlet görevlilerinin dostu ve Andropov’un eski rakibi olan Konstantin Çernenko geçti.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi & vikipedi