BAYKUT, Fikret (1923)
Türk kimyacı. Kromatografi yönteminin Türkiye’de ilk uygulayıcılarındandır.
1923’te İstanbul’da doğdu. Öğrenimine aynı kentte başlayarak 1940’ta Kabataş Erkek Lisesı’nı, 1945’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nın (İÜFF) Kimya Yüksek Mühendisliği Bölümü’nü bitirdi. 1946’da Yıldız Teknik Okulu’nda, ertesi yıl da İÜFF’nin Kimya Enstitüsü’nde asistan olarak çalışmaya başladı. 1951’de doktorasını alınca Almanya’ya gitti ve Göttingen’deki Max Planck Enstitüsü’nde 1953’te doçent, 1955’te eylemli doçent oldu. Ertesi yıl gittiği Köln Üniversitesi’nde üç yıl kadar araştırma yaptıktan sonra 1959’da Türkiye’ye döndü ve aynı yıl İÜFF’de yeni kurulan Anorganik Kimya Kiirsüsü’ne doçent, 1962’de de profesör olarak atandı. Profesörlük tezini hazırlamadan önce, 1960’ta İngiltere ve Almanya’ya giderek Cambridge ve Goethe üniversitelerinde bir süre teziyle ilgili araştırmalar yaptı.
1967’de Kimya Fakültesi kurulunca, bu fakülteye bağlı Analitik Kimya Kürsüsü’nün başkanlığına getirilen ve 1977-1982 yılları arasında iki kez Kimya Fakültesi dekanlığı yapan Baykut, 1975’ten 1981’e değin Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kuru-mu’nda (TÜBİTAK) Mühendislik Araştırma Grubu’ nun yürütme komitesi üyeliğini, 1979’da da İstanbul Universitesi’ne bağlı Çevre Sorunları Araştırma Ens-titüsü’nün müdürlüğünü üstlendi. 1981 ’de İUFF’ye bağlı Tarım İlaçları İşletmesi’nin kurulmasına öncülük etti, ertesi yıl “Tarım İlaçları Kırklareli Projesi” ile TÜBİTAK’ın Teknoloji Ödülü’nü kazandı ve aynı yıl İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nde Kimya Mühendisliği Bölümü’nün başkanlığına getirildi.
Baykut’un ilk araştırmaları organik maddelerin sentezine ilişkindir. Doktora çalışmasında hidroksilli dallanmış yağ asitlerinin, Max Planck Enstitüsü’nde hazırladığı doçentlik tezinde de organik izomerlerin ve homolog serilerin sentezini konu almıştır. Cam-bridge Üniversitesi’nde Alexander Todd’un derslerini izleyerek organik madde sentezi üzerindeki araştırmalarını derinleştirirken, bir yandan da organik maddelerin ayrıştırılmasına yönelerek kromatografi yöntemleri üzerinde çalışmaya başladı. Bir karışımdaki, özellikle de bir eriyiğin yapısındaki çeşitli bileşenlerin, bazı maddeler tarafından soğurulma ya da gözenekli bir çeperden geçme özelliklerinin değişik olmasından yararlanarak ayrıştırılmasım amaçlayan kromatografi tekniği, kimyanın temel çözümleme (analiz) yöntemlerinden biridir ve biyokimyada da çok geniş bir uygulama alanı vardır. Goethe Üniversitesi’nde, Heinrich Wieland’m oğlu Theodor Wieland ile organik maddelerin kromatografi yöntemiyle ayrıştı-rılmasma ilişkin bir dizi araştırma yapan Baykut, Türkiye’de kâğıt kromatografisi, kolon kromatografi-si ve ince tabaka kromatografisi teknikleriyle ilgili çalışmaların öncülerinden biri olmuştur. 1963’te yayımladığı Kromatografi adlı yapıtı, bu konuda yazılmış kırkı aşkın makalesini içerir.
Baykut sonraki yıllarda çalışmalarını tarım ilaçları, çevre sağlığı, özellikle organik madde artıklarının neden olduğu çevre kirlenmesi ve kanser yapıcı maddeler üzerinde yoğunlaştırmış, 1983’te ABD’deki Flörida Üniversitesi’nde düzenlenen “Kanser Oluşum Teorileri” konulu seminere bir bildiriyle katılmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Sistematik Analitik Kimya (E.Ulu-soy ile), 1958; Analitik Kimya (B.Erdem ile), 1961; Anorganik Kimya Praktikumu, 1962; Kromatografi, 1963; Modern Denel Genel Kimya, 1964; Bilimsel Açıdan Karadeniz, 1982.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi