BEILSTEIN, Friedrich (1838-1906)
Alman asıllı Rus kimyacı. Organik bileşiklerin sınıflandırmasını yaparak organik kimyaya temel bir başvuru kitabı kazandırmıştır.
Friedrich Konrad Beilstein 17 Şubat 1838’de, Rusya’nın St. Petersburg kentinde Alman asıllı bir ana babadan doğdu. Yükseköğrenimini Heidelberg, Münih, Göttingen ve Paris üniversitelerinde yaptı. 1859’da Göttingen Üniversitesi’nde doçent oldu, ertesi yıl da Wöhler’in asistanlığına getirildi. 1866’da Rusya’ya dönünce, St. Petersburg Universitesi’ne bağlı İmparatorluk Teknoloji Enstitü-sü’ndc kimya profesörlüğüne atandı. 1881’de de Rus imparatorluk Bilimler Akademisi’ne üye seçildi. Mendeleyev gibi büyük bir kimyacının üyeliğini geri çevirirken Beilstein’a kapılarım açan Akademi’nin bu tutumu, 19. yy Rus biliminin büyük ölçüde Alman etkisinde olmasından kaynaklanıyordu, ama yine de Akademi çevresinde büyük tartışmalara yol açtı. Bilimler Akademisi üstelik bu yeni üyesine iyi bir gelir ve bağımsız araştırma koşulları sağladı, o da üniversitedeki derslerini giderek azalttı. Son yıllarını yabancı ülkelere geziler yaparak geçiren Beilstein, 18 Ekim 1906’da St. Petersburg’da öldü.
İlk kimya çalışmalarına Göttingen Üniversite-si’nde aromatik izomerleri inceleyerek başlayan Beilstein, sonraları laboratuvar araştırmasından çok kuramsal çalışmaya ağırlık vermiş ve tüm organik kimya bilgilerini derleyerek, çağdaşı Gmelin gibi kimyanın büyük sistematikçilerinden biri olmuştur. 1881’de ilk baskısını yapan Handbuch der organisehen Chemie (“Organik Kimya El Kitabı”) adlı yapıtı, ilk büyük organik kimya ansiklopedisidir. Yeni basımlarıyla sonraki kuşaklara da ulaşan bu çok geniş kapsamlı yapıtında Beilstein bütün organik bileşikleri bilinen tüm fiziksel ve kimyasal özellikleriyle tanıtmaya çalışmış, Laurent’nın organik yapı kavramlarından yararlanarak, bileşikleri kimyasal yapılarına ve molekül formüllerine göre sınıflandırmıştır. Sentez kimyasının özellikle 19. yy’ın ikinci yarısında gelişmesine ve sentez yoluyla hazırlanan organik bileşik sayısının son elli yıl içinde hızla artmasına karşın, Beilstein’m yapıtı temel değerinden pek bir şey yitirmemiştir.
• YAPITLAR: Handbuch der organischen Cbemie, 1881, (“Organik Kimya El Kitabı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi