HAUSSMANN, Georges-Eugene (1809-1891)
Fransız kent yöneticisi. Paris’teki bayındırlık eylemleriyle kentin bugünkü görünümünü almasını sağlamıştır.
27 Mart 1809’da Paris’te doğdu, 12 Ocak 1891’de aynı kentte öldü. Soylu bir aileden geliyordu. Hukuk eğitimi gördü ve bir süre yargıçlık yaptı. 1831’de getirildiği vali yardımcılığıyla kent yöneticiliğine başladı. 1853’te ise Fransa imparatoru III.Napoleon onu Paris’in Seine bölgesi valiliğine atadı ve kentte yapılmasını istediği bayındırlık çalışmalarını yürütmekle görevlendirdi. Haussmann bu görevi sırasında imparatordan aldığı yetkilere dayanarak o güne değin görülmemiş ölçekte bayındırlık çalışmalarına başladı, sert ve ödün vermez bir yönetici olarak ün yaptı.
19.yy’a gelinceye değin Paris dar yolları, küçük alanları, yetersiz altyapısıyla bir Orta Çağ kenti görünümündeydi. Zaman zaman çıkan kolera salgınları kenti kasıp kavururdu. Daha önceki kent yenileme çalışmaları, yerel yol genişletmelerinden, alan düzenlemelerinden ileri gitmemişti. III.Napole-on, I.Napoleon tarafından başlatılan bayındırlık çalışmalarının sürmesini ve daha da ileri götürülmesini isteyerek Haussmann’ı bu göreve getirmişti.
Haussmann’ın mühendis Deschamps ve peyzaj mimarı Alphand ile birlikte çalışarak başlattığı bayındırlık çalışmalarının en ünlüsü açtırdığı uzun ve geniş bulvarlardır. III.Napoleon, kentte çıkacak ayaklanmaların bastırılmasında ulaşım olanaklarını kolaylaştıracağı düşüncesiyle bunları onaylamıştır. Haussmann ise bulvarları, kesişme noktalarında yer alan alanlardaki anıtsal yapıların daha iyi görülebileceği gerekçesiyle savunmuş, bir yandan da hepsinin ağaçlandırılmasını sağlamıştır. O zamanki kentin yedide üçünün yıkılmasıyla gerçekleştirilen bu girişim, pahalı olması ve spekülasyonu körüklemesi gibi gerekçelerle kıyasıya eleştirilmiştir.
Haussmann’ın uygulamaları bulvarların yanı sıra başka yapı eylemlerini de kapsar. Yirmiden fazla kamuya açık parkın, bugün kaldırılmış olan Paris’in ünlü hallerinin ve Charles Garnier tarafından tasarlanan Paris Operası nm yapımına bu dönemde başlanmıştır. Ama bayındırlık çalışmalarından en önemlisi Paris’in temiz ve pis su ağlarının yaptırılmasıdır. Yalnızca yüzeysel bir yenileme değil, altyapı donanımı da ele alınarak gerçekleştirilen bu bayındırlık eylemleri, Paris’in çağdaş bir görünüm ve işleyişe kavuşmasını sağlamış ve pek çok kent düzenleme çalışmasına örnek olmuştur.
• KAYNAKLAR: G.Laroze, Le Baron Haussmann, 1932; D.H.Pinkney, Napoleon III. and the Rebuilding of Paris, 1958; L.Reau, L’oeuvre du Baron Haussmann, 1954.