BERLEWI, Henryk (1894-1967)
Polonyalı afişçi, ressam. Özgün üslubuyla afiş sanatında yeni biçim arayışlarının gelişmesinde etkili olmuştur.
Varşova’da doğdu, Paris’te öldü. 1904’ten 1909’a değin Varşova’da eğitim gördükten sonra Anwers’te Acadcmie des Beaux-Arts’a girdi. 1911-1912’de Paris’ teki Ecole des Beaux-Arts’da öğrenimini sürdürdü.
1921’de Berlin’de Lissitzky’le, iki yıl sonra da Doesburg’la tanıştı. Onların aracılığıyla hem Sovyet-ler Birliği’nden kaynaklanan Konstruktüvizm’den (Yapımcılık), hem de Hollanda’dan kaynaklanan Neo-Plastizm’den etkilendi, geometrik soyutlamaya dayanan bir üslup geliştirdi. Afiş resmini makine mühendisliğine olabildiğince yakınlaştırmayı amaçladı, Mechanofaktur adını verdiği bu çizim yöntemini teorik bir anlatıma ulaştırdı. Bunu 1924’te Varşova’da bir bildirge olarak yayımladı.
Bir süre sanat eleştirmenliği ve tiyatro dekoratörlüğü yaptı. 1927’de Maleviç’le tanıştı ve onun öncülüğünü yaptığı Suprematizm’in etkisinde kaldı. Maleviç’le birlikte Polonya’da Blok adlı konstruktüvist eğilimde bir grubun oluşumuna öncülük etti.
1928’de Paris’e yerleşti. Bundan sonra, II. Dünya Savaşı sonrasına değin soyut resimden uzaklaşarak figüratif çalışmalar yaptı. Ancak 1957’de yeniden Mechanofaktur’a döndü. 1960’ta Soyut Sanat ve Uluslararası Avant-Garde Arşivleri’ni kurdu. 1962’den sonra Mechanofaktur’u sinema tekniğiyle uygulamayı denedi.
Berlewi Dadacılık, Fütürizm – (Gelecekçilik), Konstruktüvizm gibi yeni akımlarla ilgilendiği I. Dünya Savaşı yıllarından başlayarak, Avrupa’da non-figüratif resmin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. 1920’lerin başında Mechanofaktur bildirgesi ve Berlin’deki Sturm Galerisi’nde açtığı aynı adlı sergilerle, bu gelişime katkıda bulunmuştur. Çevresindeki Wat ve Brucz gibi sanatçıları da etkilemiştir. Bu doğrudan ve dolaylı etkilerle Berlewi, hem Polonya’ da, hem de genel olarak Avrupa’da, yerleşik biçim anlayışından uzaklaşmayı, yeni ve bilinmeyen biçimler aramayı amaçlayan “deneysel afişçilik” yaklaşımının öncülerinden olmuştur.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi