HARRINGTON, James (1611-1677)
İngiliz siyaset kuramcısı. İdeal yönetim biçimine ilişkin görüşleriyle tanınmıştır.
7 Ocak 1611’de Northamptonshire’da Upton kasabasında doğdu, 11 Eylül 1677’de Londra’da öldü. Bir süre Oxford Universitesi’ne bağlı Trinity College’da öğrenim gördü. Babasının ölümü üzerine öğrenimini yarıda bırakarak, Avrupa’da uzun bir yolculuğa çıktı.
İngiltere’ye dönüşünde, 1638-1639 yıllarında Kral I. Charles’ın özel meclisinde görev yaptı. Cumhuriyetçiler’den yana olmasına karşın, I. Charles ile olan yakın dostluğu nedeniyle kral yandaşı olarak tanındı. I. Charles’ın İngiliz İç Savaşı sırasında Ocak 1649’da idam edilmesinden önce, kısa bir süre hapis yattı.
Daha sonraki yıllarda The Commonwealth of Oceana (“Oceana Uluslar Topluluğu”) adlı ünlü kitabı üzerinde çalışmaya başadı. Oliver Cromwell’in görüşlerine ters düşmesi nedeniyle, basımı durdurulan kitabının, Cromwell’in kızının çabaları sonucu 1656’da yayımlanmasına izin verildi.
1661 ’de II. Charles yönetimine karşı ayaklanma düzenlemekle suçlanarak hapsedilen Harrington, bir süre sonra fiziksel ve ruhsal rahatsızlıkları nedeniyle serbest bırakıldı. Serbest bırakıldıktan sonra sağlığının bozukluğu nedeniyle çalışmalarını sürdürümedi ve yaşamının son yıllarım felçli olarak geçirdi.
Harrington, kısaca Oceana olarak adlandırılan kitabında, ütopik bir model oluşturarak ideal yönetim biçimine ilişkin görüşlerini ortaya koymuştur. Görüşlerinin biçimlenmesinde Aristoteles’in, siyasi gücün temelinde iktisadi gücün bulunduğu yolundaki görüşü büyük ölçüde etkili olmuştur. Kitabında öngördüğü siyasi sistemde, yasalar toprağı aralarında eşit olarak paylaşmış mülk sahiplerinin oluşturduğu bir senato tarafından hazırlanacak, bu yasalar halk tarafından onaylandıktan sonra, seçilmiş bir yargıçlar kurulu tarafından uygulanacaktı. Siyasi katılımın gerçekleşmesi için tüm devlet memurları sınırlı sürelerde ve dönüşümlü olarak görev yapacaklardı.
Harrington, demokrasinin ancak güçlü bir orta sınıfın varlığı halinde istikrarlı olabileceğini ve iktisadi güç yapısını temsil etmeyen bir siyasi yapının devrime neden olacağını savunmuştur.
Harrington’nun görüşleri İngiltere’de monarşi yanlıları tarafından sert bir biçimde eleştirilmiş, ancak ABD’de son derece etkili olmuştur. Kitabında öngördüğü yazılı anayasa, gizli oy verme, iki meclisli yasama organı gibi ilkeler daha sonra bu ülkede yaşama geçmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): The Commonwealth of Oceana, 1656, (“Oceana Uluslar Topluluğu”).
• KAYNAKLAR: C. Blitzer, An Immortal Common-wealth: The Political Thought of James Harrington,1960; H.F. Russel Smith, Harrington and His Oceana, 1914.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi