BALDWIN, James Mark (1861-1934)
Amerikalı psikolog. Darwinci evrim anlayışının psikoloji ile olan ilişkisini araştırmıştır.
12 Ocak 1861’de Columbia’da doğdu. Babası Columbia’nın belediye başkanı idi. 1881’de Princeton Üniversitesi’ne girdi. 1884-1885 yılları arasında Berlin ve Leipzig üniversitelerinde felsefe ve deneysel psikoloji alanında çalışmalar yaptı. Deneysel psikolojiye yönelmesinde bu disiplinin kurucusu Wilhelm Wundt ile tanışması etkili oldu. Daha sonra Princeton Üniversitesi’ne dönerek Fransızca ve Almanca dersleri verdi, 1887’de Illinois’deki Lake Forest Üniversite-si’nde felsefe profesörü oldu. 1889-1893 arasında Toronto Üniversitesinde metafizik ve mantık profesörlüğü yapan Baldwin, burada Britanya Krallığındaki ilk deneysel psikoloji laboratuvarını kurdu. 1893-1903 yılları arasında Princeton ÜniversiteSi’nde felsefe ve psikoloji dersleri verdi ve burada da bir psikoloji laboratuvarı kurdu. 1894’te psikolog j.M. Cattell ile birlikte Psychological Review (Psikoloji Dergisi) dergisini çıkarmaya başladı. 1903-1908 arasında Johns Hopkins Universitesi’nde felsefe ve psikoloji profesörlüğü, 1909-1913 arasında Mexico City Ulusal Üniversitesi’nde danışmanlık yaptı. 1913’te Paris’e yerleşti. 1915-1916 yıllarında Oxford Üniversitesi’nde, 1917-1918 arasında Paris’teki Ecole des Hautes Etudes Sociales’de ders verdi. I. Dünya Savaşı’nda Paris’teki Amerikan Donanma Birliği’nin başkanı oldu. 8 Kasım 1934’te Paris’te öldü.
Baldwin, çalışmalarının ilk döneminde deneysel psikolojiye ağırlık vermiştir. Daha sonra ise, genetik sorunlara çözüm getirmekte yetersiz kaldığı gerekçesiyle deneysel yöntemi eleştirmiş ve insan zihninin temellerini evrimci bir açıdan açıklamaya çalışarak, psikolojide işlevselciliği (fonksiyonalizm) savunmaya başlamıştır. Danvin’in evrim teorisinden büyük ölçüde etkilenen Baldwin, psikolojik ve genel biyolojik veriler arasında bir ilişki kurmaya çalışmıştır. Buradan yola çıkarak geliştirdiği kurama göre, bireysel organizmadaki kendiliğinden değişiklikler soyaçekimden kaynaklanmamakta, kuşaktan kuşağa türlerin gelişme fonksiyonunu olumlu yönde etkileyen bir işlev görmektedir. Baldwin, evrimin yönünü açıklamak için geliştirdiği kurama, “genetik biçimler” adını vermiştir. Buna göre, genetik dizilerdeki her yeni aşama, kendine özgü yeni bir varlık biçimidir. Bald-win, evrim yaklaşımını dayandırdığı bu kuramı, doğal ayıklanma kuramı olarak sunmuştur. Ona göre, doğal ayıklanma rastlantı değişkeni üzerinde belirli bir evrimi yaratmaya yönelik olarak etki göstermektedir.
Baldwin’in spekülatif bir temele dayanan kuramı, ampirik kanıtların desteğinden yoksun olması nedeniyle, çağdaşı olan deneysel psikologlar tarafından eleştirilmiştir. Bununla birlikte, Baldwin psikolojide evrimci ve işlevselci yaklaşımın gelişmesine katkıda bulunmuştur.
• YAPITLAR: Handbook of Psycholoşy, 2 cilt, 1889-1891 (“Psikoloji El Kitabı”); Mental Development in the Cbild and the Race, 1895, (“Çocukta Zihinsel Gelişim ve Irk”); Dictionary of Philosophy and Psychology, 3 cilt, 1901-1905 (“Felsefe ve Psikoloji Sözlüğü”); Genetic Logic, .3 cilt, 1906-1911, (“Genetik Mantık”).
• BAKINIZ: C. DARWIN, WUNDT.