TÜRKİYE KOMÜNİST FIRKASI (TKF)
Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi döneminde kurulan ilk siyasal parti. 1920 -1921 kışında üç ay kadar faaliyet gösteren resmî Türkiye Komünist Fırkasıydı. Kâtibi umumîliğini Hakkı Behiç ve Muhiddin Baha (Pars) beylerin yaptığı bu partiye, Yeşilordu’dan onlarla birlikte, Eyüp Sabri, Dr. Adnan (Adıvar), Yunus Nadi, İbrahim Süreyya (Yiğit) v.b. beyler de katılmıştı. Mustafa Kemal Paşa, yine İttihatçılar’ın radikal sol kanadından, kendisine özellikle yakın bazı genç mebusların da bu grupta yer almalarını istemişti: İsmail Suphi (Soysallıoğlu), Topçu İhsan (Eryavuz), Asaf (Kılıç Ali), Dr, Tevfik Rüştü (Aras), Mahmut E-sat (Bozkurt), Refik (Koraltan) v.b.
Millî Mücadele sırasında tokalaşmadan dikkatle kaçınıldığı halde, TKF’nln kurul-masıyle Yeşilordu – Halk Zümresi parçalanıp ortadan kaldırılacak ve çeşitli sol akımlar bir tek elde toplanacaktı; ayrıca sovyet yardımının kolaylaştırılacağı ve savaşta yenilirsek, doğuya çekilip sovyet himayesine girdiğimiz takdirde, devlet yönetiminin büsbütün yabancılara kaptırılmayacağı umuluyordu. Ekonomi politikası, özel sermayeyi kollayacak devletçilik görüşüne dayanan partinin hükümet organı Hâkimiyeti Milliye gazetesiydi. Ayrıca Yunus Nadi’nin Yeni Gün ve Çerkez Ethem’in Yeni Dünya gazeteleri de TKF’nin resmî sözcülüğünü yapıyordu. Bu örgütün ideolojik tutumunun Yeşilordu’dan başlıca farkı, İslâm üstündeki ısrarın biraz azalması, buna karşılık rus bolşevik taklitçiliğinin yanlışlığını öne sürerek, Anadolu’nun koşullarına özgü yeni bir komünizm yaratılmasını istemesidir. Adının sivriliğine rağmen, TKF’nin savunduğu ekonomi politikası, özel sermayeyi kollayacak bir devletçilikten ibaretti.
Bundan ötesi için, Mustafa Kemal Paşa şöyle düşünüyordu: «Sosyalizm ve komünizm prensiplerinden hangilerinin ve ne dereceye kadar bizce kabili tatbik ve hazım olduğu ve kabul göreceği TKF’nin propagandasına mukabil milletin tezahüratı fikriyesiyle ve zamanla anlaşılacaktır».
TKF Moskova’ya giden ilk büyükelçimiz Ali Fuat (Cebesoy) Paşa’ya bir «komünist itimatnamesi» verecek kadar kendisini gerçek saymış ve Komintern’e üye olmak için başvurmuş, reddedilmişti, ilginç bir nokta da, TKF’nin o sırada Moskova’da bulunan Enver Paşa’ya bir mektup göndererek ilişki kurmağa çalışmış olmasıdır.