YAVUZ – HAVUZ OLAYI
Mondros Mütarekesi gereğince tecrit edilen Yavuz zırhlısının Türkiye Cumhuriyeti donanmasına katılabilmesi için onarımı gerekiyordu. Sorun 1924’te T.B.M.M.’ce ele alındı; bütçeye onanm gideri olarak iki milyon lira ödenek kondu ve gemiyi kızaklıyacak çapta bir havuzun Türkiye’de bulunmaması nedeniyle de böyle bir yüzer havuz alınması karara bağlandı (3 eylül 1924). Savunma Bakanlığı’nın sorumluluğunda ve bir özel komisyonca ele alman Yavuz sorunu Denizcilik Bakanlığı (Bahriye Vekâleti) kurulduktan sonra (22 aralık 1924) onun yetkisine verildi. Bu bakanlığa da Fethi Okyar Kabinesi’nde Cebelibereket(bugün Osmaniye) milletvekili İhsan Bey getirildi.
İhsan Bey’in milletvekilliği sırasında Yavuz’un onarımıyle ilgisi, Ömer Nâzım Bey ve Bilecik milletvekili Dr. Fikret Bey’le birlikte kurduğu şirket dolayısıyle idi. Bu şirket, Yavuz’un onarımı için hükümete birçok teklif götürmüştü. İhsan Bey, bakanlığa geçince, hemen bir Fransız şirketiyle anlaşmaya vardı. Sözleşme gereğince onarım bedeli iki yılda taksitle ödenecek, onarım süresince Yavuz 1300 000 sterline sigorta edilecekti. Fakat, Yavuz havuza alınırken meydana gelen bir kaza önce havuzun onanmını gerektirince, fransız şirketi sigorta primlerinin arttığını ileri sürerek, sözleşmedeki sigorta süresinin dört aya indirilmesini ve havuzlama işi için dışarıdan bir uzman getirilmesini istedi, Bakanlar Kurulu da yabancı uzmanı gereksiz görerek şirketin istediği süreye uygun olarak sözleşmeyi değiştirmekle yetindi. Ancak bütün bunlar olurken, Denizcilik bakanı İhsan Bey hakkında bu konuyla ilgili suiistimal söylentileri çıkmış, hükümetin çekilmesinden sonra tekrar Başbakanlığa getirilen İsmet Paşa, kabinesinde Denizcilik Bakan-lığı’na yer vermeyerek İhsan Bey’i kabine dışı bırakmıştı. Ayrıca İsmet Paşa’nın Malatya milletvekili olarak verdiği önergeyle Türkiye Cumhuriyetinde ilk defa bir bakanın Yüce Divan’a verilmesi isteniyordu. İhsan Bey, bakanlığı sırasında fransız Penoit Şirketi’ne bakanlar kuruluna danışmadan imtiyazlar sağlamıştı. Buna göre, onanm bedelinin iki yılda taksitle karşılanması yerine, yapılan işin fatura ile ödeneceği, şirketin getireceği yabancı uzman giderinin hükümetçe karşılanacağı kabul ediliyordu.
Bakanlar Kurulu kararıyle Milli Savunma Bakanlığı şirkete ek maddelerin geçersiz olduğunu bildirdikten sonra, Meclis soruşturması açıldı; Adalet ve Anayasa Komisyonu üyelerinden oluşan ve başkanlığını Muğla milletvekili Yunus Nadi Bey’in, sözcülüğünü de Giresun Milletvekili Hakkı Tarık (Us) B’ey’in yaptığı karma komisyon konu hakkında soruşturma yaparak (23 ocak 1928) İhsan Bey ve Bilecik milletvekili Dr. Fikret Bey’in, Yüce Divan’a verilmelerini kararlaştırdı. Her iki sorumlunun dokunulmazlığı kaldırıldı ve Yüoe Divan’da yapılan yargılamada İhsan Bey, görevini kötüye kullanma ve rüşvet almağa teşebbüs su-
çundan iki yıl ağır hapse, iki yıl da memuriyetten yoksunluğa, Bilecik milletvekili Dr. Fikret Bey de dört ay hapse ve para cezasına çarptırıldı; boylece Yavuz -Havuz davası bir eski bakan ile bir milletvekilinin mahkûmiyetiyle sonuçlanmış oldu (21 nisan 1928).