Yıldız KENTER, tiyatro oyuncusu ve yönetmeni (İstanbul 1928 – ).
1944 yılında girdiği Ankara Devlet Konservatuvarı’m sınıf atlayarak 1948’de bitirdi. Sahne hayatı On ikinci gece ile başladı. Tatbikat Sahnesi’nin Küçük Tiyatro’da verdiği oyunlarda dikkati çekti. Daha sonra Devlet Tiyatrosunda Faust, Antigone, Yalancı, Peer Gynt, Hile ve sevgi, Miras, Öteye doğru, Ölü kraliçe, Ramak kaldı, Fatih, Sahne dışındaki oyun, Gelin, Lady Frederick, Tanrılar ve insanlar, Şatoya davet, Finten, Yağmurcu, Misafir, Ümitsiz saatler, Çöl faresi, Öfke, Cyrano de Bergerac gibi piyeslerde önemli roller aldı. Birçok defa İngiliz Kültür Heyeti’nin davetlisi olarak İngiltere’ye gidip incelemelerde bulundu. 1957 yılında Rockefeller bursu ile bir yıl A.B.D.’de tiyatro bilgi ve görgüsünü arttırdı. Yurda dönüşünde Ankara Devlet Konservatuvarı’na öğretmen olarak atandı. Öğretmenlik görevini daha sonra İstanbul Belediyesi Konservatuvarı’nda da günümüze kadar sürdürdü. 1959’da kardeşi Müşfik Kenter ile Devlet Tiyatrosundan ayrıldı. Bir mevsim Muhsin Ertuğrul’un yönetiminde Karaca Tiyatro’da oynadı, Salıncakta iki kişi. Çöl faresi, Öfke gibi oyunlarda rol aldı. Genç arkadaşlarıyle bir mevsim Site Tiyatrosunda başarılı bir çalışma gösterdi. Sonra yeniden Karaca Tiyatro’ya döndü ve Kent Oyuncuları adiyle kurduğu topluluğun 1961’den bu yana İstanbul’un sanat hayatında önemli ve vazgeçilmez bir yeri oldu. İlkin Dormen Tiyatrosunda, sonra Harbiye’deki kendi tiyatrolarında çeşitli piyeslerde büyük roller aldı. 1959 ve 1961 yıllarında İlhan İskender Armağanı’nı kazandı. 1962 yılında Türk Kadınlar Birliği tarafından yılın kadını seçildi. Çevirdiği filimlerdeki oyunlarıyle iki defa en iyi oyuncu ödülü kazandı. Kent Oyuncuları Topluluğu’nda yirmiye yakın oyunu sahneye koyan ve otuzdan fazla oyunda rol alan Yıldız Kenter, sanatına bağlılığı, yorulmak bilmeyen çabasıyle Türk tiyatrosunun ön planda gelen kişilerindendir. Yerli ve yabancı değişik türdeki oyunlarda hep üstün bir başarı sağladı. Özellikle Pembe kadın’daki ihtiyar köylü kadın kompozisyonu ile oyunun 389 kez tekrarlanmasını sağladı.
Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs’ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.
100’ün üstünde oyun oynadı. 100’e yakın oyun sergiledi. Shakespeare, Çehov, Brecht, Inoesco, Pinter, Albee, Tennessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Brian Freil, Neil Simon, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi pek çok yazarların yanı sıra Melih Cevdet Anday, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen, Muzaffer İzgü gibi pek çok Türk yazarının oyunlarını da sahneye koydu, oynadı.
1984 de Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince “Adalaide Ristori” ödülüne layık görüldü. Profesör Yıldız Kenter, 37 yıldır sahne hocalığı yapmaktadır.
1989 yılında, Korsika – Bastia Film Festivalinde “Hanım” filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu” ödülünü aldı.
1991 yılında tiyatro sanatına hizmetlerinden ötürü Uluslararası Lions Kulübünün “The Melvin Jones” ile ödüllendirildi. İki kez Ulvi Uraz “En İyi Kadın Oyuncu”, üç kez de aynı dalda Avni Dilligil ödülüne laik görüldü.
1994’de “Konken Partisi” oyunundaki Fonsla rolü ile “Olağanüstü Yorum” ödülünü aldı. Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı. 1995’de Kültür Bakanlığınca, tiyatro sanatına katkılarından ötürü “Onur” ödülüne layık gördü. Profesör Kenter’e aynı yıl tiyatro sanatına katkılarından dolayı “Mevlana Kardeşlik ve Barış Ödülü” verildi.
1996’da Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için “En İyi Kadın Oyuncu” ödülü verildi. 19 Mayıs 1997’de Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı verilen onur ödülü Yıldız Kenter’e Dame Diana Rigg tarafından takdim edildi.
1998’de Ankara Sanat Kurumu “Yılın Kadın Sanatçısı” ödülü, 1998 Muhsin Ertuğrul yaşam boyu tiyatro sanatına katkılarından dolayı onur ödülü, 1998 Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü, “Martı” adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle 1999, Afife Tiyatro Ödülleri – En İyi Kadın Oyuncu ödülü.
Tiyatro oyunları
- Salıncakta iki kişi : William Gibson – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1969
- Ben Anadolu : Güngör Dilmen – Kent Oyuncuları – 2007
- Anna Karenina : Tolstoy/Helen Edmundson – Kent Oyuncuları – 2006
- Gece Mevsimi : Rebecca Linkievicz – Kent Oyuncuları – 2005
- Oscar ve Pembeli Meleği : Eric Emmanuel Schmitt – Kent Oyuncuları – 2004
- Sırça Kümes : Tennessee Williams – Kent Oyuncuları – 2002
- Hep Aşk Vardı : Yıldız Kenter – Kent Oyuncuları – 2001
- Nükte : Marget Edson – Kent Oyuncuları – 2000
- Martı : Anton Çehov – Kent Oyuncuları – 1998
- Harold ve Maude : Colin Higgıns – Kent Oyuncuları – 1990
- Hamlet : William Shakespeare – İstanbul Şehir Tiyatrosu – 1959
- Öfke : John Osborne – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1958
- Ümitsiz Saatler : Joseph Hayes – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1957
- Çöl Faresi : Ladislas Fodor – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1957
- Yağmurcu : N. Richard Nash – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
- Misafir (oyun) : Fritz Schweiger – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
- Finten : Abdülhak Hamit Tarhan – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
- Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş) : Orhan Asena – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
- Maria Stuart : Friedrich Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
- Şatoya Davet : Jean Anouilh – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
- Onunikinci Gece : William Shakespeare – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954 – 1957
- Lady Frederick : W. Somerset Maugham – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1953
- Gelin (oyun) : Emile Zola\Marcelle Maurette – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1953
- Yanlış Yanlış Üstüne : Oliver Goldsmith – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
- Sahne Dışındaki Oyun : Refik Ahmet Sevengi – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
- Ölü Kraliçe : Henry de Montherlant – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
- Fatih (oyun) : Nazım kurşunlu – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
- Ramak Kaldı : Thornton Wilder – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
- Gölgeler) : Ahmet Muhip Dranas – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
- Elektra : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
- Öteye Doğru : Sutton Vane – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1951
- Miras (oyun) : Augustus Goetz – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1951
- Hile ve Sevgi : Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1950
- Yalancı : Carlo Goldoni – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
- Kıskançlar : Oktay Rıfat\Melih Cevdet Anday – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
- Peer Gynt : Henrik İbsen – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
- Scapin’in Dolapları : Molier – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
- Antigone : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
Filmografi
Rol aldığı filmler
| Yıl | Film adı | Rolü | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1951 | Vatan İçin | Büyükanne | |
| 1964 | Ağaçlar Ayakta Ölür | ||
| 1965 | İsyancılar | ||
| 1966 | Pembe Kadın | Pembe | |
| 1967 | Yaşlı Gözler | Ümran | |
| 1971 | Anneler ve Kızları | Fatma | |
| 1971 | Elmacı Kadın | Fatma, Gündoğdu bacı | |
| 1972 | Fatma Bacı | ||
| 1996 | Ablam | ||
| 1974 | Kartal Yuvası | ||
| 1974 | Kızım Ayşe | Huriye Bacı | |
| 1974 | Bir Ana Bir Kız | Zeynep | |
| 1983 | Zulüm | Orhan’ın annesi Ayşe | |
| 1988 | Hanım | Olcay Hanım | |
| 1999 | Güle Güle | Zarife | |
| 2001 | Büyük Adam Küçük Aşk | Müzeyyen Hanım | |
| 2005 | Sen Ne Dilersen | Dadı Mimi | |
| 2007 | Beyaz Melek | Melek | |
| 2008 | Mevlana Aşkı Dansı | Seslendirme |
Diziler
- 1990 Uğurlugiller
- 2002 Aşk ve Gurur
- 2005 Saklambaç