CLERMONT-GENNEAU, Charles (1846-1923)
Fransız, dilbilimci ve arkeolog. Sami dili sorunlarım ortaya koyan ve çözümleyen sayılı bilim adamların-dandır.
19 Şubat 1846’da Paris’te doğdu, 15 Şubat 1923’te öldü. Doğu dilleri eğitimi gördü. 1867’de Kudüs’e Fransa’nın konsolos yardımcılığı görevine atandı. O dönemde yaptığı bir araştırmada Moab Kralı Meşa’ya ait bir stel (anıttaş) buldu. Sami yazısının en eski biçimiyle yazılmış çok zor bir yazıtı çözümleyerek ün yaptı. Önemli eski bir merkez olan Cezer’in yerini saptadı. Bu buluşları nedeniyle, Pales-tine Exploration Fund ( Filistin Araştırma Vakfı) adıyla 1865’te Londra’da kurulmuş olan İngiliz kuruntunun 1873-1874’te Hayfa’nın eski Musevi mezarlığında yaptığı arkeolojik araştırmaları yönetmekle görevlendirildi. Burada ortaya çıkardığı çift dildeki yazıtları ve mezarları inceledi.
1874’te Paris’e döndü ve 1876’ya değin l’Ecole Pratique des Hautes Etudes’de çalıştı. 1881’de Fransa’nın Hayfa konsolosluğuna atandı, aynı zamanda orada arkeolojik araştırma yapacak heyetin de başkanı oldu.
Louvre Müzesi’nde bulunan Arami dilinde yazılı papirüslerin başka araştırmacılar tarafından ileri sürüldüğü gibi Ptolemaioslar dönemine değil daha eski olan Pers çağma, IO 5.-4. yy’a ak olduğunu ortaya koydu. 1881 ’de Filistin’de, 1886’da Kızıldeniz’de, 1895’tc Girit’te araştırma gezileri yaptı.
1889’da l’Academie des Inscriptions’a (Yazıtlar Akademisi) üye seçildi. 1890’da College de France’da Epigrafi ve Sami Kültürleri Kürsüsü’nde profesör oldu. 1906-1907, 1907-1908 yıllarında Mısır’da Nil nehri üstündeki Elephantine Adası’nda kazılar yaptı. Daha eski kazılarda ele geçmiş yazıtlarda adı geçen Yahudiler’in Yahve tapmağını bulmak amacındaydı. Ancak bu tapmak yerine III. Tutmosis adma yapılmış küçük bir tapmakla, Roz.etta taşı gibi iki dilde yazılmış bir yazıt ve çeşitli heykeller buldu. 1921-1922’de Filistin’de Oumin Amad Mezarlığı’nda ve Tyr kentinde Fenike arkeolojisi için önemli sonuçlar veren kazılar yaptı.
Clermont-Ganneau araştırmalarında her zaman büyük bir titizlikle davranmış, yaptığı yorumlarda doğru sonuçlara ulaşmıştır. Arkeolojik yapıtların gerçek olup olmadığını tanımadaki yeteneğiyle, Berlin Müzesi’ndekı bazı eşyanın, British Museum’a satılmak istenen bazı Ibranice metinlerin, Louvre Müzesi’nde bulunan ve uzun zamandır Saitafarne’nın tacı olduğuna inanılan bir tacm sahte olduklarını ortaya çıkarmıştır.
Doğu bilimleri konusunda yayın yapan Syria adlı derginin kurucularındandır.
• YAPITLAR (başlıca): Les fraud.es archeologiques en Palestine, 1885, (“Filistin’de Arkeolojik Buluntular”); Etudes d’archeologie onentale, 8 cilt, 1885-1925, (“Doğu Arkeolojisi Araştırmaları”); Origine perse de monuments arameens d’Egyptc, 1880, (“Mısır’daki Arami Yapıtlarının Pers Kökenleri”); La Palestine inconnue, 1867, (“Bilinmeyen Filistin”); L’imagerie phenıcıenne et la mythologie iconologıaue chez les Grecs, 1880, (“Fenike Resim Ticareti ve Yunanlılar’da Resimli Mitoloji”).
• KAYNAKLAR: R.Dussad, “Les travaux et les decouver-tes arcbeologiques de Charles Clermont-Ganneau (1846-1923)”, Syna, 1923.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi