BUXTEHUDE, Diderik (1637-1707)
Danimarkalı orgcu, besteci. Çalgı müziğinin ve Kuzey Alman müzik okulunun ilk kurucularındandır.
Bugün Almanya’da, Holstein’da bulunan Oldesloe’de doğduğu sanılmaktadır. 9 Mayıs 1707’de Lü-beck’te öldü. Çocukluğuna ilişkin fazla bilgi yoktur. İlk org derslerini babasından almış olduğu sanılır. 1668’de, Almanya’nın önde gelen kiliselerinden biri olan, Lübeck’teki Marienkirche’nin orgcusu oldu; iyi bir orgcu olarak ününü de burada kazandı. Kiliseye cemaat toplamak için, 1673 yılından başlayarak daha sonraları gelenekselleşecek olan akşam konserlerine (Abendmusiken) başladı. Bu konserlerde çalınan yapıtların yanı sıra, kendi yapıtlarını da yorumlamaya başladı. Buxtehude, ölünceye değin bu kilisede görev yaparak, bir org ve çalgı müziği bestecisi olarak ün kazandı.
Çağının en iyi orgcularından biriydi. Bach’ın onu dinleyebilmek için üç yüz kilometrelik yolu yürüyerek, Lübeck’e gittiği bilinmektedir. Bir besteci olarak da Kuzey Alman müzik okulunun kurucularından sayılır. Org çalma tekniği açısından İskandinav etkileri taşımakla birlikte, besteciliği Almanya’da, Lübeck’te gelişmiştir. Özellikle akşam konserleriyle bir besteci olarak da adım duyuran Buxtehude, kuzey Avrupa müziğini etkilemiştir. Etkileri Nikolaus Bruhns, Georg Böhm ve J.S. Bach’da görülür.
Beste yapma yeteneği, org yapıtlarında belirginleşir. Bu yapıtlarda org, hep tek başına, koro eşliksiz kullanılır. Aynı zamanda, çalgı müziği bestelerinde de çok başarılıdır. Birçok eleştirmene göre, Bach tarafından tam anlamıyla geliştirilecek olan çalgı müziğinin, temel ilkelerini Buxtehude koymuştur. Org yapıtlarında koro kullanmaması ise, besteci olarak zayıf bir yanı sayılmaktadır.
• YAPITLAR (başlıca): Çalgı Müziği: Klavye Süitleri; Yaylılar için Sonatlar; Üçlü Sonatlar. Org müziği:
Passacaglia; Toccatalar; Prelüdler; Fügler; Chaconne’lar; Chorale Prelüdler. Vokal müzik: Kilise Kantatları.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi