PICABIA, Francis (1879-1953)
Fransız, ressam. M. Duchamp ile birlikte New York Dada akımını geliştirmiştir.
Francis Martinez de Picabia 22 Ocak 1879’da Paris’te doğdu, 30 Kasım 1953’te aynı kentte öldü. Kübalı bir diplomatın oğluydu. Sanat eğitimini Ecole des Beaux Arts’ta ve Ecole des Arts Decoratifs’te yaptı. Ayrıca, C. Pisarro’dan da dersler aldı, 1908’e değin izlenimci (empresyonist) tarzda çalıştı. 1909’da Kübistler’le ilişki kurdu, M. Duchamp’la tanıştı ve ilk soyut resimlerini yaptı. 1911 ’de Section d’Or (Altın Kesit), 1912’de Orfizm akımlarının etkisi altına girdi. 1913’te ABD’ye giderek Armory Show sergisine katıldı. Burada A. Stieglitz’in 291 adlı dergisine katkıda bulundu. O sıralarda Amerika’da bulunan M. Duchamp’la birlikte New York Dada’yı kurdu. 1916’da Barcelona’ya gitti. Burada 391 adıyla bir dergi yayımlamaya başladı. 1918’de Zürich Dadacılarına katılarak Dada dergisinin basımında T. Tzara ile birlikte çalıştı. Paris’e döndükten sonra bir süre daha bu grupla işbirliği yaptı. 1920’lerin başında Gerçeküstücüler’e katıldı. 1924’te Erik Satie’nin Relâche (“Perde Arası”) adlı balesinde çalıştı, ertesi yıl bu balenin Rene Clair tarafından yapılan Entr’acte (“Perde Arası”) adlı filmine de katkıda bulundu. II. Dünya Savaşı sırasında figüratif anlayışta resimler ve ticari amaçla çıplaklar yaptı, ancak, 1945’te yeniden soyuta yöneldi.
Picabia 20. yy’ın başında Avrupa’da gelişen Kübizm, Orfizm, Dadacılık ve Gerçeküstücülük gibi yeni sanat akımlarına ilgi beslemiş, bu etkileri yapıtlarında yansıtmıştır. Ancak, yenilikçi kişiliği ile sürekli olarak bu akımların ötesine geçebilmiş ve her zaman yeniyi aramıştır. Durmadan yenilikler yaratan tavrı ile kesin tanımlamalardan ve çözümlemelerden kaçınmıştır. En önemli yapıtlarını orfist döneminde gerçekleştirmiştir. Bunlara, daha sonra Dadacılar’m çok sık kullanacağı garip, anlamsız adlar vermiştir. Dadacı döneminde ise, bu akımın gülmece tutumunu yansıtmış, bilimle alay etmekten başka bir işlevi olmayan birtakım garip makineler çizmiştir. Bunlar, aynı zamanda, onun, insancıl değerlerin mekanik değerlerce yok edilmesine tepkilerini de dile getiren yapıtlardır.
• YAPITLAR (başlıca): Kauçuk, 1909, Ulusal Modern Sanatlar Müzesi, Paris; Udnie ya da Dans, 1913, Ulusal Modern Sanatlar Müzesi, Paris; Açk Gösterisi, 1917; Anasız Doğan Kız, 1917; Karnaval, 1924, Jacques Tronc-he Galerisi, Paris; Palyaçolar, 1925-1928, Jacques Tronche Galerisi, Paris; Şimdi ve Sonra, 1946, Seine Galerisi, Paris.
• KAYNAKLAR: W.A. Canfield, FnuıCH Picabia. His Art, Life and Times, 1977; M. Sanouillet, Picabia, 1964.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi