D’ANNUNZIO, Gabriele (1863-1938)
İtalyan, yazar ve asker. Yazı ve eylemleriyle İtalyan faşizmini etkilemiştir.
12 Mart 1863’te Pescara’da doğdu, 1 Mart 1938’de Gardone Riviera’da öldü. Zengin bir ailenin oğlu olan D’Annunzio, Prato Koleji’ni bitirdikten sonra Roma Üniversitesi’ne girdi. 1908-1915 arasında Fransa’da kaldı. İtalya’nın, Fransa’nın yanında savaşa katılmasını savunan D’Annunzio 1915’te İtalya’ya döndü. I.Dünya Savaşı sırasında İtalyan hava kuvvetlerinde pilot olarak görev yaptı. Bir gözünü kaybettiği bu görevinde gösterdiği başarılarla adı ülke çapında duyuldu.
Milliyetçi akımlar ile yakın ilgisi olan D’Annunzio, İtalyan emperyalizmini ve İtalya’nın yeni topraklar elde etmesi gerektiğini savunuyordu. I. Dünya Savaşı’ndan sonra, İtalya’ya verilmesi kabul edilen Dalmaçya sahilindeki Fiume’nin (şimdiki Rijeka) İtalya’ya verilmemesi üzerine, D’Annunzio, yanındaki 1.000 kişilik bir lejyon birliğiyle 12 Eylül 1919’da bu kenti işgal etti ve yönetimi üstlendi. Italyan hükümetine danışmadan yapılan bu hareket, Italyan hükümetiyle birlikte İngiliz, Fransız ve ABD hükümetlerince de tepkiyle karşılandı; fakat, işgale ve D’Annunzio’nun başkanlığında bir hükümet kurulmasına taraftar olan Mussolini ve İtalyan Faşist Hareketi’nde büyük taraftar buldu.
İtalyan hükümetinin gönderdiği savaş gemilerinin Fiume’yi kuşatması üzerine, işgali sürdürmeye kararlı olan D’Annunzio, Aralık 1920’de kenti boşaltmak zorunda kaldı. Girişimi başarısızlıkla sonuçlanmasına rağmen, İtalyan halkının büyük desteğini kazandı ve ulusal kahraman olarak görülmeye başlandı. Mussolini Fiume olayındaki rolü nedeniyle D’An-nunzio’yu 1924’te Montenevoso Prensi yaptı. Mussolini, Fiume’de uygulanan yönetim ilkelerinden, lejyonerlerin gösteri yürüyüşlerinden, D’Annunzio’nun görkemli törenlerinden etkilenmişti.
Mussolini 1937’de D’Annunzio’yu Kraliyet Bilimler Akademisi’nin başına getirdi. Ancak D’Annunzio bu görevine başlayamadan öldü.
İtalyanca’yı ustalıkla kullanan en önemli şairlerden biri olan D’Annunzio, şiirlerinde yeni anlatım biçimleri denemiştir. Milliyetçi düşünceyle yazdığı ve genellikle kahramanlık temaları etrafında gelişen şiirleri, hikâyeleri ve romanlarında, yeni bir duyarlık yaratmaya çalıştı. Faşist İtalyan yönetimince başlatılan askeri seferleri ve izlenen yayılmacı siyaseti destekledi.
• YAPITLAR (başlıca): Şiir: Primo Vere, 1879, (“İlk Dizeler”); II Poema Paradisiaco, 1893, (“Cennetin Şiiri”). Roman: II Piacere, 1889, (“Zevk”); L’Innocente, 1892, (“Masum”); II Trionfo della Morte, 1894, (“Ölümün Zaferi”); II Fuoco, 1900, (“Alev”). Oyun: II Sogno d’un mattino diprimavera, 1897, (“Bir İlkbahar Sabahı Düşü”); II Sogno d’un tramonto d’automno, 1898, (“Sonbaharda Bir Günbatışı Düşü”); La Citta morte, 1898, (“Ölü Kent”); La Figlia di lorio, 1904, (“İorio’nun Kızı”).
• KAYNAKLAR: T.Antongini, D’Anniinzio, 1936; B.Harding, Age Canrıot Wither, 1947; F.Winwar, Wingless Victory, 1956.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi