COLE, George Douglas Howard (1889-1959)
İngiliz, iktisatçı. Lonca Sosyalizmi’ nin kurucularındandır.
25 Eylül 1889’da Cambridge’de doğdu, 14 Ocak 1959’da Londra’da öldü. Londra’daki St. Paul okulundan sonra, Oxford Universitesi’nde Balliol Colle-ge’ı bitirdi ve daha 22 yaşındayken aynı üniversitedeki Magdalen College’da öğretim üyesi oldu. 18 yaşında bir öğrenciyken, Fabian Derneği’ne ve Bağımsız İşçi Partisi’ne girdi; 1912’den başlayarak bu derneğin araştırma bürosunda çalışmaya başladı. Aynı zamanda, İşçi Eğitimi Derneği’nde etkinlik gösterdi, yıllarca bu örgütün yöneticiliğinde bulundu. 1913’te Lonca Sosyalisti oldu ve bu akımın yayılması için birçok yayın çıkarttı. 1913-1914 ders yılında Durham Üniversitesi’nde Armstrog College’da felsefe profesörlüğüne getirildi.
I. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Makinistler Sendikası’nm (Amalgamated Society of Engineers) araştırma bölümünü yönetti, bir yandan da çeşitli sendikalarda, savaşın yarattığı iktisadi sorunlar üstüne danışmanlık yaptı. Savaşın sonunda, İngiliz İşçi Parti-si’nin araştırma çalışmalarının yöneticisi oldu. Cambridge Üniversitesi profesörlerinden J.P. Postgate’in kızı ve tanınmış iktisatçı Raymond W. Postgate’in kız kardeşi, Margaret Isabel ile evlendi.
Cole, 1919-1925 arasında, Londra Üniversitesi’nde Araştırma Sınıfları Bölüm Başkanlığı, ondan sonra da Oxford’da 1944’e kadar University College’ da iktisat, 1944-1957 arasında da All-Souls College’ da toplumsal ve siyasal teori profesörü olarak öğretim üyeliği yapmıştır. II. Dünya Savaşı yıllarında Nuffield College’ın Toplumu Yeniden Kurma Araş-tırması’nı yönetmiş, Lord Beveridge ile İnsan Gücü Araştırmasında işbirliği etmiştir. Aynı zamanda, üç kere (1939-1946, 1948-1950 ve 1952-1959 arasında) Fabian Derneği’nin başkanı olmuştur.
G.D.H. Cole çok verimli bir yazarlık yaşamının yanı sıra Uluslararası Toplumsal Tarih Kurumu üyeliğinden, Yetişkinler Eğitimi Derneği’nin kuruculuğuna ve Şeker Hastalan Derneği başkan yardımcılığına kadar, çeşitli uğraşlarda da bulunmuştur. 30 yaşlarında bir ara hastalanınca doktorlar yorulmamasmı salık vermişler, o da boş durmaya dayanamayıp cinayet romanları yazmaya başlamıştır. Karısıyla ortaklaşa ürettiği —sayıları otuza varan— bu kitaplar, belki diğer yapıtlarından daha çok okunmuştur.
19. yy’ın sonlarına doğru İngiltere’de gelişen sosyalist akımın düşünsel çatısını başlıca Fabiancılık oluşturur. Buna göre, sosyalizme geçiş, barışçı, parlamenter yollardan ve yavaş yavaş gerçekleştirilecek bir kamulaştırma programıyla olabilecektir. Fabiancılık, sosyalizmi yalnızca işçi sınıfının sorunu saymayıp, iyi niyetli bir aydın çevresinin işi olarak da görür.
G.D.H. Cole, önceleri Fabiancı olmakla birlikte, çok geçmeden, her türlü devletçilik gibi Fabiancı kolektivizmin de bir sanayi bürokrasisi yönetimine varacağını düşünerek Fabian Derneği’ne “sanayi demokrasisini” amaçlayan Lonca Sosyalizmi’ni kabul ettirmeye çalışmıştır. On iki yıl boyunca bu uğurda mücadele ettikten sonra, 1925’te Londra’dan ayrılmış, Oxford’a çekilmiştir. Fakat burada da akademik çalışmalarının yanı sıra, öğrencilerini sosyalizm doğrultusunda etkilemeyi sürdürmüştür. O yıllarda, Ox-ford Öğrenci Birliği’nin “Kral ve Ülke uğruna” savaşmayı reddeden bir kararı, bütün İngiltere’de büyük tepkiler uyandırmıştır. Bu doğrudan doğruya, G.D.H. Cole’un etkisine yorulabilir.
Lonca Sosyalizmi girişiminin üstünden bir süre geçince, Fabiancılık’la yeniden ilişki kuran G.D.H. Cole, II. Dünya Savaşı yıllarında İngiltere’de İşçi Partisi’nin ve sosyalizmin güçlenmesine yardım etmiştir. İki savaş arası dönemde, iktisat bilimine büyük bir yenilik getirdiği düşünülen Keynes, Cole’a göre, refah devleti amacına yaklaşmak bakımından yararlı olmakla birlikte, kapitalist toplumun işleyişindeki aksaklıkları ortadan kaldırabilecek görüşler geliştirmiş değildir; Keynes’in salık verdiği önlemlerle, ancak bu düzenin bir süre daha ayakta tutulması sağlanabilir.
II. Dünya Savaşı sonunda, Avrupalı sosyalistlerin büyük bir çoğunluğu, Soğuk Savaş havasına girerek, SSCB’ye ve sosyalizme karşı bir tavır alırken, Cole, Sosyal Demokrasi için kapitalizmin başlıca düşmanı olmaya devam ettiğini vurgulamıştır. Ona göre, Sovyetler Birliği üretim araçlarından özel mülkiyeti kaldırarak, sosyalizme doğru büyük bir adım atmıştır. Toplumsallaştırma, sosyalizmi kurmak için yeterli koşul değildir, ama zorunlu koşuldur.
• YAPITLAR (başlıca): Self Government in Industry, 1917, (“Sanayide Kendi Kendini Yönetim”); Guild Socia-lism Re-Stated, 1921, (“Lonca Sosyalizminin Yeniden Açıklanması”); A Short History of British Working-Class Movement, 3 cilt, 1925-1927, (“İngiliz İşçi Sınıfı Hareketinin Kısa Tarihi”); Fabian Socialism, 1943, (“Fabian Sosyalizmi”); The Meaning of Mancism, 1948, (“Marxizm’ in Anlamı”); A History of the Labour Party, 1948, (“İşçi Partisi’nin Tarihi”); Essays in Social Theory, 1950, (“Toplumsal Kuram Üstüne Denemeler”); A History of Socialist Thought, (“Sosyalist Düşünce Tarihi”); A Re-Definition of World Socialism, 1956, (“Dünya Sosyalizminin Yeniden Tanımlanması”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi