CAIRNES, John Elliot (1823-1875)
İrlandalı iktisatçı. Klasik iktisat öğretisinin son savunucularındandır.
İrlanda’nın Castle Bellingham kentinde doğdu. Blockheath’de öldü. Bir süre babasının bira fabrikasında çalıştıktan sonra Dublin’de Trinity College’a gitti. 1848’de eğitimini tamamladıktan sonra ekonomi politik üzerine çalışmaya başladı. 1856’da Dublin Universitesi’ne ekonomi politik profesörü olarak atandı. 1859’da Gahvay’da Queens College’a, 1866’da da Londra’daki University College’a geçti. 1872’de sağlık nedeniyle öğretim üyeliğinden ayrıldı.
Büyük ölçüde Ricardo’nun ve John Stuart Mili’ in görüşlerini benimseyen Cairnes, klasik iktisadın son temsilcilerindendir. The Character and Logical Method of Political Economy (“Ekonomi Politiğin Özelliği ve Mantıksal Yöntemi”) adlı ilk kitabında yöntem tartışmaları konusundaki yaklaşımını açıkladı. Kitabında “tarihi gelişimin büyük ölçüde iktisadi olaylar tarafından belirlendiğini göstermek istediğini” söyleyen Cairnes, tümdengelim yönteminin ve soyutlamaların önemini vurguladı, iktisat biliminin alanı, kullanılması gereken yöntem ve diğer bilim dallarıyla ilişkisi konusundaki görüşleri uzun tartışmalara ve görüş ayrılıklarına yol açtı.
En önemli kitabı sayılan Sonıe Leading Principles of Political Economy Newly Expounded (“Ekonomi Politiğin Yeni .Açıklanan Bazı Temel İlkeleri”) adlı çalışmasında W.S. Jevons tarafından geliştirilen Fayda Kuramı’nı eleştirdi. Bu kitabında ilk kez “rekabet edemeyen gruplar” kavramını kullanan Cairnes üretim girdilerinin tam akışkan olmadığı durumda ücret farklılıklarının ortaya çıkabileceğini söyledi. “Rekabet edemeyen gruplar” kavramıyla klasik iktisadın tam rekabet ve girdi akışkanlığı varsayımlarının dışına çıktı. Aynı kitapta Ricardo tarafından ortaya atılan ücret fonu kuramım da yeniden ele aldı. Kârların en düşük düzeye inme eğilimleri varsayımından yola çıkarak ücretlerin sermayeden ödendiğini, sanayide verili koşullar altında, toplam ücretin toplam sermaye ile kesin bir ilişkisi olduğunu savundu.
Eğitim politikası, İrlanda’da toprak mülkiyeti, para ve fiyatlar üzerine yazdığı çeşitli makaleler Political Essays (“Siyasi Makaleler”) ve Essays in Political Economy Theoretical and Applied (“Ekonomi Politik Kuramı ve Uygulaması Üzerine Makaleler”) adlı iki kitapta toplandı.
• YAPITLAR (başlıca): The Character and Logical Method of Political Economy, 1857, (“Ekonomi Politiğin Özelliği ve Mantıksal Yöntemi”); The Slave Power, 1862, (“Köle Gücü”);Political Essays, 1873, (“Siyasi Makaleler”)\Essays in Political Economy Theoretical and Applied, 1873, (“Ekonomi Politik Kuramı ve Uygulaması Üzerine Makaleler”); Some Leading Principles of Political Economy Newly Expounded, 1874, (“Ekonomi Politiğin Yeni Açıklanan Bazı Temel İlkeleri”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi