DANİELSON, Nikolay Frantseviç (1844-1918)
Rus, iktisatçı. Ekim Devrimi öncesinde kurulan Narodnaya Volya adlı örgütün iktisadi öğretisini geliştirmiştir.
1844’te Moskova’da doğdu, 3 Temmuz 1918’de öldü. Yükseköğrenimini St. Petersburg’da yapan Danielson, aynı kentte bir bankerlik kuruluşunda çalışmaya başladı. Daha sonra St. Petersburg Ortak Kredi Kuruluşu’nda başdenetçi oldu. 1860’larda devrimci görüşleri benimsedi. Kari Marx’ın Das Kapital’inin birinci cildini 1872’de, ikinci ve üçüncü ciltleri de 1885 ve 1896’da Rusça’ya çevirdi. Çalışmaları gereği Marx ve Engels’le uzun süre mektuplaştı.
Danielson, V. Vorontsov’la birlikte 1878’de çara ve yüksek rütbeli görevlilere suikastlar da düzenleyen Narodnaya Volya (Halkın istemi) adlı gizli örgütün iktisadi öğretisini geliştirdi. 1893’te yayımlanan Ocherki nashego poreformennago obshchestvennago khoziaystva (“Serflerin Kurtuluşundan Bu Yana Rusya’da iktisadi Gelişmenin Tarihi”) adlı kitabında kapitalizmin Rusya’da gelişmekte olduğunu ancak, köylülerin yoksullaşması ve zanaatçıların yıkımı nedeniyle ülkede yeterli bir pazar oluşmadığını, bu yüzden çağdaş sanayinin sınırlı ölçüde gelişebileceğini öne sürdü. Bu savını 1861-1891 arasındaki istatiksel verilere dayandıran Danielson, bu dönemde kırsal kesimde hızlı bir gelişme gözlendiğini, tarım üzerine konan vergilerin tarımsal fiyatlarının düşmesinin de etkisiyle köylüleri eskisinden daha büyük bir yük altına soktuğunu belirtti. Toplumsal devrim, kapitalist alanın dışında, köylülerin soylulara karşı ayaklanması yoluyla ve eski komünal kuramların yeniden gündeme gelmesiyle gerçekleşecekti. O da, Narodnaya Voiya grubunun düşünürleri gibi, Rusya’da köylülerin, öbür ülkelerde sanayi işçilerinin oynadığı rolü oynayacağına inanıyordu.
• YAPITLAR (başlıca): Ocherkı rıashego poreformennago obshchestvennago khoziaystva, 1893, (“Serflerin Kurtuluşundan Bu Yana Rusya’da iktisadi Gelişmenin Tarihi”).
• KAYNAKLAR: Die Briefe von Kari Marx und Friedrich Engels an Danielson, 1929; P. Struve, Kriticheskiya zametki k voprosu ob ekonomicbeskom razvitii Rossii, 1894; G.V. Plekhanov, K voprosu o razvitii monisticheska-go vzgliada na istoriu, 1906.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi