CABRAL, Pedro Alvares (1468-1520)
Portekizli denizci. Hindistan’a gitme amacıyla çıktığı bir gezide Brezilya’yı bulmuştur.
1467 veya 1468’de Portekiz’de Belmonte kasabasında doğdu, 1520’de Santarem kasabasında öldü. Uzun yıllar saraya hizmet eden soylu bir ailenin oğludur. Kısa zamanda Kral I. Manuel’in beğenisini kazanan Cabral’a 1497’de kimi ayrıcalıklar tanındı; adına gelir tahsis edildi. Amiralliğe atandıktan sonra 1500’de Vasco da Gama’dan sonra Hindistan’a gönderilen ikinci Portekiz filosunun komutasını aldı.
13 gemi ve 1200 denizciden oluşan filo 9 Mart 1500’de Lizbon’dan yola çıktı. Vasco da Gama’nın yolunu izleyecek olan Cabral, güneybatıya doğru hareket ederek Gine Körfezi’nin rüzgârsız sularına uğramayacaktı. Ancak akıntıyla sürüklenerek rotasını yitiren filo, 22 Nisan’da Brezilya kıyılarına ulaştı. Cabral, buraya “Terra da Santa Cruz” adını verdi ve Portekiz adına ülkeye el koydu. Ülke bugünkü adını bölgede çok yaygın olan, “pau brasil” denilen ve boya yapımında kullanılan bir ağaçtan almıştır.
Gemilerden birini haber vermesi için Portekiz’e gönderen Cabral, burada 10 gün kaldıktan sonra yoluna devam etti. 29 Mayıs’ta Ümit Burnu’nu geçerken fırtınaya yakalandı, dört gemisini yitirdi. 13 Eylül’de Calicut’a vardı, ticaret yapmak amacıyla gönderilen kurul, saldırıya uğrayınca, Cabral kenti bombaladı, 10 gemiyi batırdı. Daha sonra Cochin limanına giderek Cochin prensi ile ticaret anlaşması imzaladı. 6 gemisini değerli baharatlarla doldurdu, birkaç limana daha uğradıktan sonra dönüş yolculuğuna başladı. 23 Haziran 1501’de Portekiz’e vardığında yalnızca dört gemisi kalmıştı. Bundan sonra kendisine sorumluluk verilmeyen Cabral, yaşamını Beira Baxia Eyaleti’ndeki çiftliğinde sürdürdü.
Kimi kaynaklara göre Brezilya, daha önce, 1492’de Kolomb’un filosu içinde yer alan Nina gemisinin kaptanı Yânez Pinzon tarafından keşfedilmiştir. Ancak yine de asıl kâşifin Cabral olduğu savı daha yaygındır. Mezarı 1848’de Brezilyalı tarihçi Francisco Adolfo Varnhagen tarafından bulunan Cabral, doğumunun 500. yılı olan 1968’de Brezilya ve Portekiz’de şenliklerle anıldı, Rio de Janeiro ve Lizbon’da onuruna anıtlar dikildi.
Cabral’ın gezilerini Ramusio, 1563’te yazdığı Navigazioni e Viaggi adlı kitabında anlatmıştır.
• KAYNAKLAR: Jose Carlos Amado, Pedro Âlvares Cabral, 1968; D. Antonio Pereira, Pedralvares, 1968.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi