SAINT-EXUPERY, Antoine de (1900-1944) Fransız, pilot ve yazar. Havacılık yaşantısından kaynaklanan yapıtlarıyla tanınmıştır.
29 Haziran 1900’de Lyon’da doğdu, 31 Temmuz 1944’te Akdeniz’de, Korsika yakınlarında öldü. Yoksul düşmüş aristokrat kökenli bir ailedendi. Fransa ve İsviçre’deki Cizvit okullarında öğrenim gördü. Kötü bir öğrenci olmasına karşılık, hızla gelişmekte olan havacılık alanına büyük ilgi duyuyordu. 1921’de başlayan askerliği sırasında uçuş eğitimi gördü ve pilot oldu. 1926’da sivil havacılık alanında çalışmaya başladı. Toulouse’daki Lotecoere Şirketi’nce Afrika’nın kuzeybatısına ve Güney Amerika’ya düzenlenen posta seferlerinde pilotluk yaptı. 1930’larda deneme pilotu olarak çalıştı ve Paris-Soir’ın muhabirliğini üstlendi.
II.Dünya Savaşı çıkınca 1939’da keşif pilotu olarak Fransız Hava Kuvvetleri’ne katıldı. Ülkesinin yenilgisinden sonra ABD’ye gitti. 1943’te yeniden Kuzey Afrika’daki birliğine katıldı. Artık yaşlı sayıldığı halde, tehlikeli keşif görevleri almayı ısrarla sürdürdü. Ertesi yıl bir keşif uçuşu sırasında, bir olasılıkla uçağının düşürülmesi sonucu Korsika yakınlarında kayboldu.
İlk romanları olan 1929 tarihli Courrier sud (Güney Postası) ve 1931’de yayımladığı Vol de nuit (Gece Uçuşu) ile büyük ün kazandı. Kendi havacılık deneyimlerinden yola çıkarak geliştirdiği, pilotun kötü hava koşullarına karşı tek başına verdiği mücadeleyi, işe bağlılık ve kendini göreve adamışlık temalarını işleyen bu iki kitabı da roman kahramanı olan pilotların ölümüyle noktalanıyordu. Sekiz yıllık bir aradan sonra yayımlanan Terre des hommes (İnsanların Dünyası) başlıklı denemelerinde kendi uçuş serüvenlerini şiirsel bir anlatımla dile getirdi. ABD’de kaleme aldığı Pilote de guerre (Savaş Pilotu), Alman işgali sırasında gerçekleştirdiği son derece tehlikeli bir keşif uçuşunun ve mucizevi kurtuluşunun öyküsüydü. Yine ABD’de, 1943’te yayımlanan Lettre d un otage ise (“Bir Rehineye Mektup”), Fransızlar’a yöneltilmiş bir birlik çağrısıydı.
Saint-Exupery, serüven ve tehlikeyi şiirsel bir yaklaşımla ele almış, zengin üslubuyla eleştirmenlerin övgüsünü toplamıştır. İlk yapıtlarında uçuş eylemini, daha sonra da genel olarak görev üstlenme ve göreve bağlılığı yüceltmiş, sorumluluk ve özveri temalarını işlemiş, gerçek mutluluğun bu değerlerle elde edilebileceğini vurgulamıştır. Görevleri ve amaçları doğrultusunda insanlar arasında oluşması gereken dayanışmanın önemi üzerinde durmuştur. Savaş dönemi yapıtlarında, hümanizm ve Hıristiyanlık düşüncesinden kaynaklanan idealist bir yaklaşım görülür. Çocuk kitabı olarak tanınan Le petit prince (Küçük Prens), aslında büyüklere seslenen bir yapıttır. Çeşitli ödüller kazanmış olan Saint-Exupery, ülkesi dışında da Fransız direnişinin yürekli sesi olarak tanınmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Courrier sud, 1929, (Güney Postası); Vol de nuit, 1931, (Gece Uçuşu); Terre des hommes, 1939, (İnsanların Dünyası); Pilote de guerre, 1942, (Savaş Pilotu); Lettre d un otage, 1943, (“Bir Rehineye Mektup”); Le petit prince, 1943, (Küçük Prens); Citadelle, (ö.s.), 1948, (“Kale”); Camets, (ö.s.), 1953, (“Notlar”).
• KAYNAKLAR: R.M.Alberes, Saint-Exupery, 1946; C.Cate, Antoine de Saint-Exupery: His Life and Times, 1970; L.Estang, Saint-Exupery par luimeme, 1956; C.François, L’esthetique de Saint-Exupery, 1957; J.Roy, Passion de Saint-Exupery, 1950; M.A.Smith, Knight of the Air: The Life and Works of Antoine de Saint-Exupery, 1956.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi