SANDER, August (1876-1964) Alman, fotoğrafçı. Çağdaş toplumsal belge fotoğrafının en önemli öncülerinden biridir.
Herdorf an der Sieg’de doğdu, Köln’de öldü. Madende çalışan bir dülgerin oğluydu. Küçük yaşta bir
madene çırak olarak girdi. On altı yaşındayken madenin fotoğraflarını çekmeye gelen bir fotoğrafçıya yardımcı oldu. Bu olay fotoğrafa ilgi duymasına yol açtı. Aynı yıl ilk kamerasını aldı ve boş zamanlarında fotoğraf çekmeye başladı. Yirmi yaşında askere gitti ve daha sonra yaşamını profesyonel fotoğrafçı olarak sürdürmeye karar verdi. Magdebourg’da, Berlin’de, Chemniti’de, Dresden’de çalıştı. Bir süre Dresden Güzel Sanatlar Akademisi’nde resim eğitimi gördü.
1902’de bir ortakla birlikte Linz’de bir fotoğraf stüdyosu açtı. 1903 Linz Sanayi Fuan’nda Onur Madalyası, 1904 Wels Sergisi’nde Altın Madalya, üç renkli fotoğrafları için Saxe Krallık Nişanı, Paris’te Palais des Beaux-Arts’da açılan bir sergi nedeniyle Altın Madalya ve Onur Haçı kazandı. 1910’da Linz’deki stüdyosunu sattı ve Köln’e taşınarak bir portre stüdyosu açtı. I.Dünya Savaşı’na değin Almanya’nın en büyük fotoğrafçısı sayıldı. Savaşa fotoğrafçı olarak katıldı. Savaştan sonra iflas etti ve gezici fotoğrafçılık yapmaya başladı. Bu dönemde çok sayıda önemli fotoğraf çekti, Westerwald’dan, Rhein çevresinden, kırlardan, köylerden birçok görüntü saptadı. Konusu “insanlık” olan büyük bir fotoğraf yapıtını oluşturmak için yoğun bir çalışmaya girişti.
1927’de Köln’de “20.Yüzyılın İnsanları” adlı büyük bir sergi açtı. Serginin gördüğü ilgi ve Münihli bir yayımcının isteği üzerine birkaç ciltlik, 5000-6000 fotoğraflık büyük bir yapıtın hazırlık çalışmalanna girişti. Uzun yıllar süren bu çalışmayı, Nasyonal Sosyalistler yönetime gelince yarıda bırakmak zorunda kaldı. Yapıtının “Zamanın Yüzü” adlı bölümü basıldıysa da Nazi ideolojisine ters düşen yönleri yüzünden toplatıldı ve bütün klişeleriyle birlikte yok edildi. Gestapo, Sander’i sürekli olarak rahatsız ediyordu. II.Dünya Savaşı’nın sonuna doğru Köln’deki atölyesi hava saldırılan sonucunda tahrip olup, daha sonra da 50.000 negatifi yanlışlıkla ateşe atıldı. Bunun üzerine elinde kalan malzemeyi toplayarak karısıyla birlikte Kuchhausen’e çekildi.
1951’de Almanya’daki Photokina Fuarı’nda onun için büyük bir sergi düzenlendi. 1953’te bir albümü Köln Belediyesi’nce satın alındı. Fotoğraflan çeşitli yayınlarda basıldı. Sander 1958’de Alman Fotoğrafçılar Derneği onur üyeliğine seçildi. 1960’da Birinci Sınıf Federal Liyakat Haçı’nı 1961’de Alman Fotoğrafçılar Derneği’nin Kültür Ödülü’nü aldı.
Sander fotoğraf tarihinin özgün sanatçılarından biridir. Fotoğraflarının önemli bir bölümü, II. Dünya Savaşı öncesi Almanya’sındaki çeşitli toplum katlarından insanların görünümlerini içerir, insanlara pazar giysilerini giydirterek, hazırlayıp poz verdirterek elde ettiği bu portre ve grup fotoğraflarında, sakin bir duruşla ve hareketsizce kameraya bakan kişilerin ardından bir toplumun, bir halkın gerçek yüzünü yakalamayı bilmiş, yalın ve doğrudan anlatımıyla toplumsal belge fotoğrafının öncülerinden olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Anlitz der Zeit, 1936, (“Zamanın Yüzü”); Deutschenspiegel, 1962, (“Alman Aynası”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi