SAĞAN, Carl (1934 – 20 Aralık 1996, Seattle) ABD’li astronom, genetik ve evrim araştırmacısı. Gezegenlerin atmosfer ve yüzey yapılarını incelemiş, yeryüzünde yaşamın başlangıcını ve öbür gezegenlerde yaşam olup olmadığını araştırmıştır.
Cari Edward Sağan 9 Kasım 1934’te New York’ta doğdu. Chicago Üniversitesi’nden 1960’ta doktora derecesini alıp, 1962-1963 yıllarında Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde genetik asistanı, 1963-1968 arası Harvard Üniversitesi’nde astronomi asistanı ve Smith-sonian Astrofizik Gözlemevi’nde astrofizikçi olarak çalıştı. 1968’de astronomi doçenti olarak Cornell Üniversitesi’ne geçen ve Gezegen Araştırmaları Labora-tuvan’nın yöneticiliğini üstlenen Sağan, 1970’te aynı üniversitede astronomi ve uzay bilimleri profesörlüğüne, 1975’te gene bu üniversiteye bağlı Radyofizik ve Uzay Araştırmaları Merkezi’nin ikinci başkanlığına getirildi. Cornell Üniveristesi’ndeki bu iki kuruluşun yöneticiliğini ve öğretim görevini 1985’te de sürdürmekteydi. Ayrıca, 1959’dan beri NASA’da (National Aeronautics and Space Administration /Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi) çeşitli danışma gruplarının üyesi, 1962, 1971-1972 ve 1976 yıllarında gezegenler arası yolculuk projelerinin araştırmacılarından biri ve 1968’ den beri uluslararası astronomi dergisi Icarus’un yayın yönetmeni olan Sağan, çeşitli uluslararası astronomi ve evrim araştırmaları demeklerinin üyesi ya da başkamdir ve 1972, 1977 yıllarında NASA madalyasını, 1975’te Joseph Priestley, 1977’de Pulitzer Ödülü’nü almıştır.
Merkür, Venüs ve Mars gezegenlerine ilişkin bilgi derlemek amacıyla uzaya gönderilen Mariner, Voyager ve Viking uzay araçları projelerinin gerçekleştirilmesine de katkıda bulunan Sağan, özellikle gezegenlerin yüzey yapıları ve atmosfer bileşimleriyle ilgilenmiş, 1966’da, Mars’ın yüzeyindeki düzey farklılıklarını ve yükseltilerini inceleyerek, gezegenin yüzeyindeki sıradağa benzer oluşumların yaklaşık 10 km yükseltide olabileceğini saptamıştır. Ayrıca Venüs’ün 700°K düzeyinde olan çok yüksek yüzey sıcaklığını gezegenin fiziksel koşullarıyla bağdaştırarak açıklamaya çalışan ve Jüpiter’in atmosferinde organik moleküllerin varlığını belirleyen Sağan, her şeyden önce, yeryüzünde yaşamın başlangıcına ve Güneş sisteminin öbür gezegenlerinde yaşam olup olmadığı sorusuna yanıt arayan çalışmalarıyla tanınır. Haldane, Oparin, Miller ve Urey’in varsayımları ile deneysel bulgularından yola çıkan Sağan ve çalışma arkadaşlarının, bir metan, amonyak, su buharı ve hidrojen sülfür karışımını uzun dalgaboyundaki morötesi ışımaya tutarak, Yer’in oluşum çağlarındaki ilkel atmosfer koşullarına benzeyen bu ortamda, proteinlerin yapıtaşı olan aminoasitlerin oluştuğunu göstermeleri, yeryüzünde yaşamın nasıl başladığını açıklayabilecek en anlamlı kanıtlardan biri oldu.
• YAPITLAR (başlıca): Intelligent Life in the Universe (Şklovski ile birlikte), 1966, (“Evrende Akıllı Yaşam”); Planetary Exploration, 1970, (“Gezegen Araştırmaları”); UFOs: A Scientifıc Debate, 1970, (“UFO’lar: Bilimsel Bir Tartışma”); The Cosmic Connection, 1973, (“Evren Bağlantısı”); Communication with Extraterrestrial Intelligence, 1973, (“Yer Ötesindeki Akıllı Yaratıklarla İletişim”); Other Worlds, 1975, (“Başka Dünyalar”): The Dragons of Eden, 1977, (Cennetin Ejderleri, 1983); Cosmos, 1980, (Kozmos, 1982).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi