RIBALTA, Francisco (1565-1628)
İspanyol, ressam. Caravaggioculuk’ un (Tenebrizm) İspanya’daki en erken temsilcilerinden biridir.
2 Haziran 1565’te Katolonya bölgesinde Solsona’da doğdu, 13 Ocak 1628’de Valencia’da öldü. Önce Tole-do’da, 1582-1597 arasında Madrid’de çalıştı. 1599 dolaylarında Valencia’ya yerleşti ve başpiskopos Juan de Ri-bera’nın koruması altına girdi.
Ribalta,Caravaggiocu anlayıştaki ilk yapıtlarını Madrid’de kaldığı sıralarda vermiştir. Ancak bu anlayışa çıktığı bir İtalya gezisinde Caravaggio’nun yapıtlarım görerek mi, yoksa Ispanya’daki Caravaggio kopyalarını inceleyerek mi ulaştığı kesin olarak anlaşılmış değildir. Ribalta’nın Raffaello Correggio ve Sebastiano del Piombo’ ya duyduğu aşıtı ilginin onu bu davranışa yaklaştırdığını ileri sürenler de vardır.
Ribalta daha çok mihrap resimleri yapmış ve bu resimlerde dinsel etkiyi güçlendirmek için dramatik anlatımı gerçekçi (realist) bir boyut içinde abartmiştır. Bunlar arasında kimi dinsel kurumlar ve tarikatlar için yaptığı resimler, türlerinin en güçlü örnekleri arasındadır. Son Yemek adlı resmi ise başyapıtı sayılır.
Ribalta’nın Caravaggioculuk’u İspanyol resminde yeni bir yönlenişin başlangıcı olmuştur. Yetiştirdiği ressamlar atasında üslubunun izleyicisi olan Jose de Rivera başta gelir.
• YAPITLAR (başlıca): Çarmıha Gerilmiş İsa, 1582, Hermitaj, Leningrad; Son Yemek, 1610, Valencia Müzesi; Meleğin Aziz Francesco’ya Görünüşü, 1620, Prado, Madrid; İsa Aziz Ber-nardi Kucaklıyor, 1627, Valencia Müzesi; Çarmıhını Taşıyan İsa, Ulusal Galeri, Londra.
• KAYNAKLAR: F.D.Delphine, Francisco Ribalta, and His School, 1938; C.Esphesati, Ribalta, 1948.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi