ROUSSEAU, Henri (1844-1910) Fransız, ressam. Naif resmin en önemli temsilcisidir.
21 Mayıs 1844’te Laval’da doğdu, 2 Eylül 1910’da Paris’te öldü. Bir kalaycının oğluydu. Ortaöğrenimini bitirmeden askere gitti. Dört yıllık askerliği sırasında 1862-1865 arasında Meksika’da çarpışan Fransız askerlerinin öykülerini dinledi. Burada duydukları, egzotik öğeler olarak ilerki yıllarda yapıtlarına yansımıştır. 1868’de Paris’e yerleşti. 1871’de gümrük memuru oldu. Sonraları bu görevi nedeniyle Gümrükçü adıyla da anıldı, işinin yanı sıra resim yapmaya başladı. Amacı dönemin akademik ressamları gibi olmaktı. 1884’te Louvre’daki resimlerin kopyalarını yapmaya girişti. Yapıtlarını ilk kez 1886’da sergiledi. Eleştirmenlerce beğenilmeyerek alay konusu oldu. 1888’de karısı, sonra da bir kızının dışında öbür çocukları ölünce, yalnız bir yaşam sürmeye başladı. 1893’te emekli oldu ve tüm zamanını resme ayırdı. Bu sıralarda tanıştığı yazar Alfred Jarry onu aydın çevrelere tanıttı ve Rousseau bu tarihten sonra ünlenmeye başladı. 1905’te yapıtları Fovistler’le birlikte sergilendi. Bir süre yaşamını resim dersleri vererek kazandı. Ölümünden sonra mezar yazıtındaki yazıyı Apollinaire kaleme aldı, Brancusi de taşa uyguladı.
Rousseau yapıtlarında, günlük yaşamdan kesitleri, Paris ve çevresinin görünümlerim,egzotik manzaralarını, çiçekleri, simgesel (sembolist) sahneleri, askeri geçitleri, spor gösterilerini betimlemiş, ayrıca çok sayıda portre yapmıştır. İlk kez admı duyurduğu Karnaval Akşamı adlı yapıt, naif resmin başyapıtlarından biridir. Gerçeği aynen yansıtmak amacıyla ağaçların dallarını, insanların giysilerini tüm ayrıntılarıyla çizmiştir. Ayrıntılı işçiliğini özellikle çiçekleri konu aldığı resimlerinde en uç noktaya götürmüş, her öğeyi büyüteçle bakmışcasına ince ince işlemiştir. Resimlerinde, gerçeğe bağlılığın yanı sıra derin bir lirizm de vardır. 1889’da Paris Dünya Sergisi’nde gördüğü bir takım Senegal ve Tahiti dekorlarından etkilenmiş, ayrıca Paris botanik bahçelerinde incelemeler yapmıştır. Bu etkiler, yaşamının son döneminde yaptığı büyük yapraklı yeşil bitkilerin, renkli kuşların ve vahşi hayvanların yer aldığı egzotik manzaralara yansımıştır. Aç Aslan ve Düş adlı resimleri egzotik manzaralarına örnektir. Akademik ressamların kompozisyon anlayışını izleyerek, işlediği ana temayı tuvalin ortasına getirmiştir.
Rousseau, Naif sanatın canlandırılmasında etkili olduğu kadar, Gerçeküstücüler başta olmak üzere birçok çağdaş sanatçıyı da etkilemiş bir ressamdır.
• YAPITLAR (başlıca): Ağaç Gövdeli Manzara, 1887, Barnes Vakfı, Merion, Pennsylvania; Ben: Portre-Manzara, 1890, Modern Sanatlar Müzesi, Prag; Savaş, 1894, Louvre, Paris; Uyuyan Çingene, 1897, Modern Sanatlar Müzesi, New York; Aç Aslan, 1905; Fütholcular, 1908, Guggenheim Müzesi, New York; Bir Vazo Çiçek, 1909, Albrigh-Knox Sanat Galerisi, Buffalo, New York; Düş, 1910, Modern Sanatlar Müzesi, New York; Karnaval Akşamı.
• KAYNAKLAR: R.AUey, Portrait of a Primitive: The Art of Henri Rousseau, 1978; J.Bouret, Henri Rousseau, 1961; C.Keay, Henri Rousseau, 1976.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi