RİCHARDS, I.A. (1893-1979)
İngiliz, eleştirmen ve şair. Çağdaş edebiyat eleştirisinin en önemli adlarından biridir.
Ivor ArmstrongRichards26 Şubatl893’te Cheshire bölgesindeki Sandbach’da doğdu, 7 Eylül 1979’da Cam-bridge’de öldü. Bristol’da, Clifton College’da ve Cambridge Üniversitesi’ndekiMagdalene College’da öğrenim gördü. 1922-1929 arasında Magdalene College’da İngilizce ve psikoloji dersleri verdi. 1929’da öğretim görevlisi olarak Pekin’deki Tsing Hua Üniversitesi’ne gitti. Çin’de olduğu dönemde, dilbilimci Charles Kay Ogden’ in (1889-1957) İngilizce’nin uluslararası bir dil olmasını kolaylaştırmak amacıyla oluşturduğu Basic English (Temel İngilizce) sistemini yetkinleştirmeye çalıştı. 1939-1944 arasında öğretim üyesi olduğu Harvard Üniversitesi’nde İngilizce üzerine araştırmalar yapan bir komisyonun başkanlığını yürüttü. 1942’de Platon’un Dev-let’mı Basic English sistemine çevirerek yayımladı. 1944’te aynı üniversitede profesör oldu. 1958’de ilk şiir kitabını çıkarınca eleştirmenliğinin yanı sıra şairliğiyle de ilgi uyandırdı ve 1962’de Loines Şiir Ödülü’nü kazandı. 196 3’te emekliliğinden sonra da eğitim etkinliklerini sürdürdü.
Richards şiirin, insanların tepkilerini estetik bir bütünlük içinde düzenleme özelliği ile, okuyucunun ruhsal durumu üstünde olumlu etkileri olduğunu savunmuş, şiir çözümlemesinde okuyucunun psikolojik deneyimini temel alan bir kuramsal yaklaşım geliştirmiştir. Ünlü İngiliz şair ve eleştirmenlerinden M.Arnold gibi Richards da şiirin, genel olarak da sanatın, insanların duyarlıklarını geliştiren ve yaşamla daha uyumlu ve zengin bir ilişki kurmalarını sağlayan bir işlevi olduğunu vurgulamıştır.
Şiirin metin dışı değerlendirmelerle değil, tek tek şiirlerin ayrıntılı bir çözümlemesine girişen, yapıta dönük bir okumayla anlaşılabileceğini savunmuştur. Ayrıntılı bir metin çözümlemesini, dil, imge, simge ve metafor incelemesini eleştirinin gündemine getiren yaklaşımı, daha sonraki yıllarda öğrencisi W.Empson ve başka eleştirmenler tarafından geliştirilerek Yeni Eleştiri (Nem Criticism) adıyla İngiltere’de önemli bir edebiyat eleştirisi akımı durumuna gelmiş, Amerikan Yeni Eleştiri anlayışım da etkilemiştir.
Richards, özellikle Principles of Literary Criticism (“Edebiyat Eleştirisinin İlkeleri”) ve Practical Criticism (“Uygulamalı Eleştiri”) gibi çığır açan yapıtlarıyla, edebiyat eleştirisinin, ayrı bir yöntemi, ölçüt ve ilkeleri olan bilimsel bir alan halinde gelişmesine katkıda bulunmuş, 20. yy İngiliz ve Amerikan şiir eleştirisine damgasını vuran eleştirmenlerden biri olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Eleştiri-İnceîeme: Foundationsof Aest-hetics(C.Y. Ogden ve J.Wood ile), 1922, (“Estetiğin Temelleri”); The Meaning of Meaning (C.K. Ogden ile), 1923, (“Anlamın Anlamı”); Principles of Literary Criticism, 1924, (“Edebiyat Eleştirisinin İlkeleri”); Science and Poetry, 1926, (“Bilim ve Şiir”); Practical Criticism, 1929, (“Uygulamalı Eleştiri’j\ Interpretation in Teaching, 1938, (“Eğitimde Yorum”); Basic English andİts Uses, 1943, (“Temel İngilizce ve Kullanımları”); Nations an d Peace, 1947, (“Uluslar ve Barış”); Desing forEscape, 1968, (“Kaçış Planı”). Şiir: Good-bye Earth,and OtherPoems, 1958,(“Elveda Dünya ve Başka Şiirler”); Tomorroıv Moming, Faustusl, 1962, (“Yarın Sabah, Faustus!”); lntemal Colloquies, 1972, (“İç Diyaloglar”).
• KAYNAKLAR: S.E.Hyman, The Armed Vision, 1948, H.W.N. Hotopf, Language, Thought and Comprehension: A Study of the VVritingsofl.A.Richards, 1965; J.P.Schiller, I.A.Richards Theory of Literatüre, 1969.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi