RUSKIN, John (1819-1900) İngiliz, eleştirmen ve denemeci. 19. yy’da İngiltere’de estetik değerlerin oluşumunu önemli ölçüde etkilemiştir.
8 Şubat 1819’da Londra’da doğdu, 20 Ocak 1900’de Lancashire’da, Coniston’da öldü. İskoç asıllı zengin bir aileden geliyordu. Babası resme meraklı bir şarap tüccarıydı. Ruskin manzara ressamı Copley Fielding’den (1787-1855) resim dersleri aldı. Katı ve dindar bir kadın olan annesinden din bilgileri öğrendi. 1836’da Oxford Üniversitesi’ndeki Christ Church College’a girdi. Sağlığının kötüleşmesi ve ailesiyle birlikte İtalya’ya gitmesi, buradaki eğitimini ancak 1842’de bitirebilmesine yol açtı. Şiir yazmaya öğrencilik yıllannda başladı, bir yandan da dönemin ünlü manzara ressamlarından Tumer’ın tablolarına ilgi duydu. Tumer’m eleştirmenlerce fazla tutulmaması üzerine, onu savunan bir kitap üzerinde çalışmaya başladı. Kitap, Ruskin’in Modern Painters (“Çağdaş Ressamlar”) adlı 5 ciltlik yapıtının ilk cildi olarak 1843’te yayımlandı ve henüz yirmi dört yaşındayken ona ün kazandırdı.
Ruskin, İngiltere dışında birçok gezi yaptı. Fransa ve İsviçre Alpleri’ni ve İtalya’yı gezdi. İtalya’da, Floransa ve Venedik ressamlarını, Orta Çağ heykelciliğini ve mimarlığını inceledi. Modern Painters’ın ikinci cildinde Venedikli ressam Tintoretto’ya ağırlık verdi. Daha sonra incelemelerini mimarlık üzerinde yoğunlaştırdı. The Seven Lamps of A rchıtecture ’da (“Mimarlığın Yedi Lambası”) Gotik dönem mimarlığını, The Stones of Yenice’de de (“Venedik’in Taşları”) Venedik mimarlığını inceledi. Çağdaş akademik mimarlığa karşı çıkan ve Raffaello döneminden önceki sanatın doğayı idealize etmeyen üslubuna ve ruhsal arınmışlığına dönmeyi amaçlayan Ön Raffaellocular’a(Pre-Raphaeli-tes) eleştirmenlerin karşı çıkması üzerine, bu hareketin savunuculuğunu üstlendi. Modern Painters’ m son ciltleri üstünde çalışırken, bir yandan da Londra’daki Working Men’s College’da resim dersleri verdi.
1860’larda Ruskin’in sanata ilişkin görüşleri İngiltere’de kabul görmeye başladı. Bu arada Ruskin’in ilgisi giderek sanat tarihinden siyasal, iktisadi ve toplumsal konulara kaydı. Dönemin ünlü tarihçi ve denemecilerinden T.Carlyle’den, bir ölçüde de ütopik sosyalist R.Owen’den etkilendi. Liberalizm’i ve dönemin laissezfaire (bırakınız yapsınlar) politikasım eleştiren, toplumsal adalet üzerine görüşlerini dile getiren yazılar yazdı. The Cornhill Magazine adlı dergide yayımlanan ve büyük bir tepkiyle karşılanan bu makaleleri daha sonra Unto This Last (“Sonuna Kadar”) adlı kitabında topladı. 1871-1884 arasında İngiliz işçilerine mektuplar biçiminde yayımladığı Fors Clavi-gera adlı aylık dergide toplumsal reformdan yana görüşlerini yansıttı.
Ruskin’in, mutsuz bir evliliğin de etkisiyle, sarsıntılarla dolu bir yaşamı oldu. Özellikle son dönemlerinde ruhsal sağlığı iyice bozuldu. Oxford Üniversitesi’nde 1869’dan beri aralıklarla sürdürdüğü sanat tarihi derslerini 1890’da bıraktı. Son yıllarında yalnızca Praeterita adlı, tamamlayamadığı otobiyografisi üzerinde çalıştı.
Ruskin’e göre sanatın temel ilkesi, doğayı tüm soyluluğu içinde yansıtmak olmalıdır. Doğaya uygunluğu ve doğruluğu temel alan bu sanat anlayışını, Tumer’m manzara resimlerinde ve Orta Çağ’ın gotik mimarlığında bulmuştur. Estetik değerler ile ahlaksal değerler arasında yakın bir ilişki olduğunu düşünmüş, gotik mimarlığın öteki üsluplara karşı üstünlüğünü savunurken, bunu, parçası olduğu toplumun ahlaksal değerleriyle bağlantılı olarak açıklamıştır. Rönesans’tan başlayarak mimarlığın, genel olarak da sanatın ve toplumsal ahlak yapısının bozulmaya başladığım savunmuş, çağında gotik mimarlık üslubunun canlanmasına öncülük etmiştir. Rönesans ile başlayan kültürel bozulmanın Sanayi Devrimi ile doruğuna ulaştığını düşünmüştür. Sanayileşmenin sanattaki olumsuz etkilerine karşı çıkarak W.Morris ile birlikte sanayileşme öncesi el sanatlannı canlandırmayı amaçlayan ve Arts and Crafts (Sanatlar ve Elsanatları) adıyla anılan sanat hareketinin öncülerinden olmuştur. Sanatın toplumsal ve ahlaksal yönleriyle ilgilenmesi, Ruskin’i toplumsal sorunlara yöneltmiş, Victoria dönemi (1837-1901) İngiltere’sindeki toplumsal adaletsizliği, iş ahlakım ve liberal politikayı, gelenekten yana bir tutumla eleştirmiştir. Ruskin gerek sanat, gerek toplumsal konulardaki görüşleriyle birçok sanatçı ve yazan etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Modern Painters, 5 cilt, 1843-1860, (“Çağdaş Ressamlar”); The Seven of Lamps of Arhitecture, 1849, (“Mimarlığın Yedi Lambası”); The Stones of Yenice, 3 cilt, 1851-1853, (“Venedik’in Taşları”); Unto This Last, 1860, (“Sonuna Kadar”); Munera Pulveris, 1862; Sesame and Lilies, 1865, (“Susam ve Zambaklar”); The Ethics of the Dust, 1866; The Crown of WildOlive, 1866, (“Yabani Zeytin Dallarından Taç”); Time and Tide, 1867, (“Zaman ve Gelgit”); Fors Clavigera, 1871-1884; Praeterita, 1885-1889.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi