SARRAUTE, Nathalie (1902 – 19 Ekim 1999, Paris) Fransız, romancı. Yeni Roman akımının en tanınmış yazar ve kuramcılarındandır.
18 Temmuz 1902’de Rusya’da, İvanova’da doğdu. Fransız kökenli bir ailenin kızıydı. Edebiyat ve hukuk öğrenimini yaptıktan sonra Paris’e gitti. 1939’a değin orada avukatlık etti ve bu tarihten sonra yalnız edebiyatla uğraştı.
İlk romanı Tropismes (“Tropizmler”) 1938’de yayımlandı. Sonraki tüm romanlarının çekirdeği sayılabilecek olan bu yapıt, klasik romanın açık seçik karakterlerinin, bu karakterlerin geliştirilmesine hizmet eden olay örgüsünün ve tüm bunları çevreleyen bir tarihsel zaman diliminin, sanki bir sis ardında belirsizleştiği, dağınık izlenimlerin, sahipsiz diyalogların anlatımıdır. Romana adını veren “tropizm” sözcüğü botanik biliminden alınmıştır ve belli bir uyarıma gösterilen tepki, varlıkların birbirini itmesi ve çekmesi anlamına gelir. Sarraute’a göre, insanların iradeyle yaptıkları sanılan davranışlarının, jestlerinin, aşk, nefret, umut gibi toplumsal olarak tanımlanmış duygularının ardında bazı “iç hareketler” yatar. Bu iç hareketler, kolayca yakalanamayan, hızla bilincin sınırlarına kayan dürtüler, tepkiler ve çekilmelerdir. Görünürdeki davranış ve konuşmaların hem gizlediği, hem de ele verdiği bu iç hareketler, insanın içinde çok yoğun, çok kısa duyumlar yaratarak hızla silindikleri için, romanın klasik betimleme teknikleriyle değil, okura benzer duyumlar veren benzer imgeler aracılığıyla canlandırılabilir. Romancının görevi, anlık hareketlere bir büyüteçle bakmak, gündelik konuşma ve davranışların ardındaki çok hızlı ve yoğun dramın bir ağır çekim film gibi izlenebilmesini sağlamaktır. Bunun için de, okurun dikkatinin birtakım dış etkenler (kimlik, yer, zaman, olay örgüsü, tarih) tarafından dağıtılmaması gerekir.
Sarraute’un ikinci romanı Portrait d’un ınconnu (“Bilinmeyen Birinin Portresi”) daha belirgin bir konuya dayanır. J.P.Sartre’ın önsözüyle yayımlanan bu romanda bir baba ile yaşlanmaya başlamış kızı arasındaki ilişkiler, kimliği belli olmayan bir anlatıcı tarafından, gene dağınık izlenimler biçiminde anlatılır. Sarraute romanla ilgili görüşlerini açıkladığı Vere de soupçon’da (Kuşku Çağı) Balzac’ın temsil ettiği 19.yy gerçekçi romanına karşı, başlangıçları Dostoyevski’de görülebilen ve daha sonra M.Proust, V.Woolf ve Kafka tarafından farklı çizgiler üzerinde geliştirilen yenilikçi romanın sözcülüğünü üstlenmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Roman: Tropismes, 1938, (“Tropizmler”); Portrait d’un inconnu, 1947, (“Bilinmeyen Birinin Portresi”); Martereau, 1954; Le planharium, 1959; Les fruits d’or, 1963, (“Altın Meyveler”); D’ısent les imbeciles, 1976, (“Aptallar Öyle Der”); L’usage de la parole, 1980, (“Sözün Kullanılışı”). Oyun: C’est beau, 1975, (“Ne Güzel”). Deneme: L ‘ere de soupçon, 1956, (Kuşku Çağı, 1985).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi