POUSSIN, Nicolas (1593-1665)
Fransız, ressam. Fransız resminin kurucusu ve Klasikçilik’in en büyük temsilcilerinden biridir.
15 Haziran 1593’te Normandiya bölgesindeki Les Andelya yakınında Villers’de doğdu, 19 Kasım 1665’te Roma’da öldü. Doğum tarihini 1594 gösteren kaynaklar da vardır. İlk resim derslerini bir ara Les Andelya’de kalan Quentin Varin’den (ykş.1570-1634) aldı. Rouen’ de Noel Jouvenet, Paris’te de Ferdinand Elle ve George Lallemand’ın yönetiminde çalıştı. Aldığı çeşitli siparişler nedeniyle Roma’ya gitmek isteğini ancak 1624’te gerçekleştirebildi. Roma’daki ilk yıllan para sıkıntısı içinde geçti. Yakın arkadaşı şair Giambatista Marino aracılığıyla tamştığı kardinal Francesco Barberini’nin sekreteri Cassiano del Pozzo’nun koruması altında ünlenmeye başladı. Kısa bir süre sonra resimleri Fransa ve Ispanya’da aranır hale geldi. 1640’ta XIII.Louis ve kardinal Richelieu’nün çağrılısı olarak gittiği Paris’te büyük bir ilgi ile karşılandı. Ancak kendisinden istenen resimler konusunda sürekli düşünce değiştirildiği için 1642’de yeniden Roma’ya döndü. Yaşamının son yirmi yılını yoğun bir biçimde resim yaparak geçirdi.
Poussin, başlangıçta ünlenmesini sağlayan Ger-manicus’urı Ölümü ve Aziz Erasmus’un Şehadeti adlı yapıtlarında görülen gerçekçi (realizm) anlayışı sürdürmemiştir. 1630’lann ortalarında Raffaello ve Titian gibi Rönesans ustaları ile çağdaşı Domenichino’dan özümsediği bir biçim anlayışı içinde, sıradan konuların kaba, zarif konuların da duvarlı bir biçimde işlenmesini öngören yeni bir yönlenişe girmiştir. Bu bağlamda gerçekleştirdiği Bacchanal dizisinde, Eski Yunan-Roma dünyasına duyulan özlem ve doğa sevgisi ile beslenen yoğun bir lirizm duygusu yaratmıştır. Bu resim ve aynı dönemin ürünü olan Yedi Kutsal Ay’ın dizisi onun klasikçiliğinin en güçlü örnekleridir. Öte yandan bazı resimlerinde bir “masalcı” yaklaşımıyla ele aldığı konulann duygusal anlatımını figürlerin hareketlerine yükleyerek tarihsel resim kavramına yeni bir katkıda bulunmuştur.
Poussin, 1648’den sonraki manzaralarında sanatının doruğuna ulaşmıştır. Lirik etkilerin özellikle vurgulandığı bu resimlerde doğanın ardındaki gizli güçlerin belirlediği ruhsa! gerçeği yansıtmaya çalışmıştır. Ona göre doğa ve insan istekleri arasındaki uyumu sağlayan ölümsüz ilişkinin müziksel temeli, bu ruhsal gerçek içinde gizlidir.
Üslubu büyük bir oranda, Raffaello’nun Roma dönemi yapıtlarındaki biçim anlayışı ile Antik heykellerde uygulanan oranların birleştirilmesine dayanır. Ancak Poussin, Raffaello’dan daha bireysel sonuçlar elde etmiştir. Bu anlayışın temelindeki güzellik duygusu Yunan-Roma geleneğinin ölçü ve oran sistemlerinin geometrik bir kuruluş ve ritim düzeni içinde resmin altyapısına işlenmesinden kaynaklanır.
Poussin, Klasikçilik’in Raffaello’dan sonraki en büyük temsilcisidir. İtalya’da yaşamasına karşın, özellikle Fransız karakteri taşıyan bir anlayış geliştirmiştir. Bu nitelikleriyle de 17.yy Fransız resmini etkisi altına almış ve çeşitli dönemlerdeki klasikçi eğilimlere esin kaynağı olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Germanicus’un Ölümü, 1628, Sanat Enstitüsü, Minneapolis, ABD; Aziz Erasmus’un Şehadeti, 1628-1629, Vatikan, Roma; Narkisses ve Yankı, 1630, Louvre, Paris; Vebadan Kırdan Filistinliler, 1630, Louvre, Paris; Yedi Kutsal Ayin dizisi, 1634-1648; Sabin’li Kadınların Kaçırılırı, 1635, Louvre, Paris; Bacchanal, 1637, Ulusal Galeri, Londra; Aziz Yahya Patmos’ta, 1644-1645, Chicago Sanat Enstitüsü; Orpheus ve Eurydike’li Manzara, 1650, Louvre, Paris; Arkadia’lı Çobanlar, 1650, Louvre, Paris; Kendi Portresi, 1650, Louvre, Paris; Dört Mevsim dizisi, 1660-1664, Louvre, Paris.
• KAYNAKLAR: A.Blunt, Nicolas Poussin, 1967; W.Fried-laender, Poussin, 1966; C.Kauffmann, Poussin Studies, 1960, D.Mahon, Poussiniana, 1962.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi