SIDNEY, Philip (1554-1586) Ingiliz devlet adamı, şair ve yazar. Ülkesinde Rönesans’ın önde gelen savunucularından biri olmuştur.
30 Kasım 1554’te Kent’de, Penshurst’de doğdu, 17 Ekim 1586’da Arnhem’de (bugün Hollanda’da) öldü. Saray çevresiyle yakınlığı olan soylu bir aileden geliyordu. Shrewsbury School’da ve Oxford Üniversitesindeki Christ College’da öğrenim gördü. 1572-1575 arasında Avrupa’yı gezdi, Latince, Fransızca ve İtalyanca öğrendi. 1576’dan sonra Saray’da değişik görevler aldı. Kraliçe I. Elizabeth’in elçisi olarak Almanya’ya gitti. Katolik İspanya’ya karşı Avrupa’ daki Protestan devletlerin birliğini sağlamak için ilişkilerde bulundu. Diplomasi dışında edebiyatla da yakın olarak ilgilendi. Edmund Spenser ve Thomas Watson (1557-1592) gibi dönemin ünlü şairleriyle yakınlık kurdu. Saray’da istediği önemli görevlere getirilmemesi sonucunda, zamanının çoğunu edebiyata verdi. Şiir ve düzyazı yapıtları yaşamı sırasında yayımlanmamakla birlikte edebiyat çevrelerinde elden ele dolaştı. Sidney, 1581’de Kent’den parlamento üyesi oldu, 1583’te de Sir unvanını aldı. 1585’te krallığın silah ve askeri gereçlerini sağlama görevine getirildi. Ertesi yıl Ispanyollar’a karşı yapılan Zutp-hen çarpışmasında yaralanarak öldü.
Sidney’in 1578’de kraliçe I. Elizabeth için yazdığı The Lady of May, mask türünde pastoral bir oyundur. Başyapıtı sayılan Arcadia adlı düzyazı pastoral romansı 1577-1580 arasında beş kitap olarak yazmış, 1580-1884 arasında ise yepyeni bir biçimde yeniden düzenlemiştir. 1590’da ilk kez yayımlanan kitap, iki prensin aşk ve serüvenleri çevresinde çobanların masum dünyası ile şiddete dayanan bir dünyayı karşı karşıya koyan bir pikaresk romanstır. Kahramanlık destanı, şövalye romanı ve pastoral edebiyat geleneklerini birleştiren Arcadia 16. yy İngiliz edebiyatının düzyazı türündeki başyapıtlarındandır. Sidney’in, 1582’de yazdığı Astrophil and Stella adlı yapıtı ise, tutkulu aşkın değişik ruh hallerini yansıtan, Petrarca geleneğinde yazılmış sonelerden oluşur. Sidney, bu yapıtıyla Elizabeth döneminin usta sone yazarları arasına girmiştir. Soneleriyle aynı dönemde yazdığı bir başka ünlü yapıtı da Defense of Poesie (“Şiir Savunusu”) ya da bir başka adıyla An Apologie for Poetrie’dh (“Bir Şiir Övgüsü”). Sidney, Aristoteles, Plato, Horatius gibi Klasik dönem yazarlarının etkilerini Hıristiyanlık etkileriyle usta bir biçimde birleştirmiş, Rönesans edebiyat anlayışının en kapsamlı örneklerinden birini vermiştir. Sanatın ahlaki işlevi, edebi türlerin ayrılığı, edebiyatta klasik modellerin örnek alınması gibi, daha sonra Yeni-Klasik (Neo-Klasik) edebiyat eleştirisinin temel savları olan ilkeleri vurgulamış ve getirdiği yeni ölçütlerle İngiltere’de Rönesans’ın önde gelen savunucularından biri olmuştur.
Philip Sidney, çağının edebiyat hareketleriyle olduğu kadar bilimsel araştırmalarıyla da yakından ilgilenmiş bir kültür adamıdır. Yazarlığını, idealist bir politikacı ve asker kimliğiyle ve bir eylem adamının şövalye ruhuyla birleştirebilmesi nedeniyle, Elizabeth döneminde ideal Rönesans saray adamı tipi olarak görülmüştür.
• YAPITLAR (başlıca): Şiir: Astrophel and Stella, (ö.s), 1591, (“Astrophel ve Stella”). Düzyazı: Arcadia, (ö.s), 1590; Defence of Poesie, (ö.s), 1595, (“Şiir Savunusu”). Çeşitli: The Complete Works, (ö.s), 4 cilt, A.Feuillerat (der.), 1912- 1926, (“Tüm Yapıtlar”).
• KAYNAKLAR: J. Buxton, Sir Philip Sidney and the English Renaissance, 1954; K.Muir, Sir Philip Sidney, 1960; N.L.Rudenstine, Sidney’s Poetic Development, 1967.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi